مروري بر جايگاه زنان و خانواده در برنامه‌هاي توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ايران

مطالعه حاضر با هدف بررسي و نماياندن جايگاه و نقش زنان و خانواده در اسناد بالادستي كه ملاك عمل مديران و مسئولان مملكتي خواهد بود و نيز ميزان رويكرد نظام جمهوري اسلا‌مي‌ ايران در حوزه مسائل زنان و خانواده، تهيه شده است كه ‌مي‌تواند در توجه و رفع نواقص مسائل اين حوزه در برنامه‌هاي توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مد نظر قرار گيرد. روش پژوهش اين مقاله، مطالعات اسنادي و كتابخانه‌اي بوده و كليه اسناد بالادستي از جمله: قانون اساسي، برنامه‌هاي پنج ساله توسعه، سند چشم‌انداز بيست‌ساله و... در اين رابطه مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج مطالعه نشان ‌مي‌دهد كه برنامه‌هاي توسعه پيش از انقلاب اسلا‌مي از‌ ديدگاه دولت‌مردان صرفا رشد اقتصادي بوده و با ايجاد فرصت ورود زنان به بازار كار و استقلال اقتصادي آنان تا حدودي از موانع فرهنگي در اين رابطه كاسته شد، اما تاكيد بر برنامه‌هاي عمراني به عنوان يكي از اهداف مهم در برنامه‌ها ديده ‌مي‌شود. در برنامه‌ اول توسعه بعد از انقلاب اسلا‌مي ‌افزايش سطح سواد عمو‌مي‌ زنان، ارتقاي سلامت و بخصوص سياست تنظيم خانواده وكنترل رشد جمعيت و در برنامه دوم توسعه شروع فعاليت امور زنان، نهاد رياست جمهوري و ساير تشكيلات و سازمان‌هاي غيردولتي، اوقات فراغت و مشاركت در امور اجتماعي، فرهنگي و آموزشي و تربيت بدني زنان مد نظر بوده است. برنامه سوم دولتمردان به مشاركت بيشتر زنان در صحنه‌هاي اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي پرداخته و راه‌اندازي مركز امور مشاركت زنان در جهت ايفاي نقش مناسب زنان در توسعه كشور و تقويت نهاد خانواده از مهم‌ترين مواد اين برنامه به شمار ‌مي‌رود. در برنامه چهارم توسعه نيز علي‌رغم درك ضرورت توجه به مسائل زنان و خانواده و رويكردي متفاوت در خصوص مبحث جنسيت، همچنان محورهاي مهمي ‌مغفول واقع شد. در برنامه پنجم توسعه توجه دولت‌مردان به اهميت جايگاه زنان و خانواده به‌خصوص در مواد 227 و 230 مشاهده ‌مي‌شود.