بررسي تجربه اتاق‌هاي مادر و كودك در پايانه‌هاي مسافربري شهر تهران

الزامات و ويژگي هاي فرهنگي و اجتماعي حاكم بر شهرها همواره فضاهاي عمومي را در معرض تغيير و تحول قرار داده است. تحولات مذكور گاه به صورتي دروني و از طريق شهروندان به‌مثابه كنشگر و گاه با مداخلات بيروني بروز يافته اند. نوع دوم تغييرات عمدتا تجربه هاي نويني محسوب مي شوند كه شكل گيري، تثبيت و تاثيرگذاري آن ها بر زندگي شهروندان قابل بررسي است. در اين رابطه، اين پژوهش به دنبال بررسي عملكرد «اتاق هاي مادر و كودك» در پايانه هاي برون‌شهري تهران، تجربه مادران در اين فضاها و در نهايت تبيين شيوه هاي توسعه آن است. داده هاي اين پژوهش از طريق مطالعات ميداني چهار پايانه برون‌شهري شهر تهران و بر اساس رويكرد كيفي جمع آوري شده است. يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد پس از دلايل اداري و كاري كه عمدتا الگوهاي سفر مردانه تلقي مي شوند، موارد خانوادگي، درماني و سپس تحصيلي عمده ترين دلايل سفر در ميان مسافرين خانم هستند. همچنين مادران در پايانه هاي شهري از دسترسي برابر به خدمات اتاق ها برخوردار نيستند. سطح سواد، نگرش هاي فردي، شناخت و احساس تعلق نسبت به فضا، تبعيض و نابرابري هاي اجتماعي، احساس امنيت، تك‌جنسيتي بودن فضا و كيفيت خدمات پايانه ها از عوامل موثر بر بهره برداري زنان از خدمات مادر و كودك هستند. به طور كلي و علي رغم نقش محدود كننده مادري در رابطه با حضور اجتماعي زنان، اتاق هاي مادر و كودك از ابعاد مختلف بر كاهش اضطراب ناشي از سفر با كودك موثر هستند. همچنين كاركرد اتاق هاي مادر و كودك پايانه هاي برون شهري، فراتر از نمونه هاي خارجي كه به ارائه خدمات كاربردي منحصر شده اند، به فضاهاي استراحت و حتي پاتوق ارتقا يافته اند. از اين رو، اين پژوهش امكان توسعه دو گونه خدمات مادر و كودك شامل كاركردي و تعاملي را در فضاهاي شهري تشريح كرده است.