شماره ركورد كنفرانس :
4225
عنوان مقاله :
قتلهاي ناموسي (قرباني شدن زنان) بهعنوان ساز و كار پيشگيري از جرائم اجتماعي در جوامع سنتي
پديدآورندگان :
صفري شالي رضا عضو هئيت علمي گروه جامعهشناسي، دانشگاه خوارزمي , عشايري طاها دانشجوي دكتري و پژوهشگر مسائل اجتماعي ايران
كليدواژه :
قتلهاي ناموسي , پيشگيري , جرائم , جوامع سنتي.
عنوان كنفرانس :
نخستين همايش بين المللي زنان و زندگي شهري
چكيده فارسي :
جوامع سنتي با خصيصههاي فرهنگي و هنجاري كاملاً متمايزي با جوامع ديگر تعريف و مشخص ميشود. قواعد و هنجارهاي حاكم بر اينگونه جوامع كه از ساختار اجتماعي و تجربه زيسته آنها ناشي ميشود براي پيشگيري از جرائم اجتماعي ساز و كار خشني به نام قتل ناموسي را تعبيه نمودهاند. هدف اصلي اين ساز و كارها محدودسازي رفتار و آرزوهاي بشري، كاهش نابهنجاري اجتماعي و تهديد كجروان و خردهفرهنگها به مجازات است تا از وقوع رفتارهايي كه وجدان يا عصبيت جامعه را تحريك يا جريحهدار ميكند، خودداري نمايد. قتل ناموسي به كشته شدن زناني اطلاق ميشود كه توسط اعضاي درجه خانواده، فاميل، جامعه يا بهحكم ريشسفيدان و بزرگان جامعه صورت ميگيرد. در اصل بهنوعي رفتار غير اخلاقي و ضد هنجار اجتماعي گفته ميشود كه در نوع خود كجروي محسوب شده و در عرف جامعه شرف، اعتبار و وجهه اعضاي خانواده را تهديد كرده و تنها راه زدودن اين داغ ننگ اجتماعي و تطهيرسازي آن، قتل ناموس است. يافتههاي حاصل از پژوهش اسنادي نشان ميدهد كه بر حسب «نظريه عصبيت ابن خلدون»، «وجدان جمعي دوركيم» و «تئوري دوقطبي تونيس»، قتل ناموسي در جوامع سنتي جهت ارضاي احساسات جريحهدار شده وجدان اجتماعي صورت ميگيرد و اين عمل نوعي برچسبي است بر خانواده كه بنا بر فشار اجتماعي بايستي به اين عمل اقدام كند و هدف اصلي اين عمل، مجازات كجرواني است كه نظم اجتماعي را به چالش كشيده و از فرامين جامعه سرباز زدهاند. در نتيجه قتل ناموسي به عنوان ساز و كار پيشگيري از رفتارهاي غيراخلاقي و نابهنجاري اجتماعي است تا بر كنشگران نظارت كرده و بستر وقوع جرائم اجتماعي ازجمله زنا با نامحرمان، برقراري روابط نامشروع و تخطي از فرمانها بزرگان جامعه را از بين برده و كجروان را به همنوايي، حفظ انسجام اجتماعي، تقويت همرنگي و تفردزدايي و جمعمحوري سوق دهد. به تعبير «ركلس»، عمل قتل ناموسي از بازدارندههاي بيروني قوي محسوب ميشود.