نقش سيستم هاي پخش سيلاب در تعادل بخشي منابع آب زيرزميني ( مطالعه موردي : ايستگاه پخش سيلاب جاجرم استان خراسان شمالي)

پخش سـيلاب برروي مخروط هاي افكنه واقع در دهانه خروجي آبراهه ها در حوزه هاي آبخيز با هدف ذخيره سـيلابها انجام مي شود. اين يك روش مناسـب جهت بهره برداري از آب خشـكه رودها و رودخانه هاي فصلي و همچنين جريان مازاد رودخانه هاي دائمي مي باشد. مهار سـيلابها ، تغذيه مصنوعي آبخوانها و بهينه سـازي بهره برداري از منابع طبيعي تجديد شـونده از مهمترين اهدافي است كه در عمليات پخش سـيلاب در مناطق خشـك و نيمه خشك مورد نظر مي باشـد. هرچند با توجه به امكان پذيري اسـتفاده بهينه از آب و خاك، كه يك اصل مهم در پخش سـيلاب اسـت، آبياري مراتع و تغذيه مصنوعي آبخوانها تحقق مي يابد، با اين وجود اهميت تغذيه آبخوانهاي تهي و احياء و اصلاح مراتع فرسـوده، تثبيت شـن زارها و بالاخره حفاظت خاك و كاهش زيانهاي سـيل از يك سـو و ارزاني احداث شبكه ها و بازده اقتصادي فراوان پخش سيلاب از سوي ديگر، پرداختن به اين مقوله را منطقي و توجيه پذير مي نمايد. با توجه به پراكنش و گستردگي مناطق مناسب براي احداث سـامانه هاي پخش سـيلاب و گوناگوني عوامل اصلي مؤثر در طراحي و اجراي طرحهاي ذيربط، ارزيابي عملكرد سامانه هاي پخش سيلاب احداث شده در مناطق مختلف كشور جهت دستيابي به الگوهاي بهينه، امري ضروري مي باشد. در مقاله حاضر، سـعي گرديده اسـت در پروژه پخش سيلاب جاجرم علاوه بر معرفي منطقه و نيز سيستم اجرايي اين پروژه، نسبت به ارزيابي عملكردهاي مختلف اجراي اين طرح در زمينه كنترل سيلاب و رواناب،تغذيه سفره هاي زيرزميني،رضايت مندي ساكنين و نيز جلوگيري از خطر پذيري شهر و تاسيسات موجود در پايين دست محل اجراي پروژه مباحثي ارائه خواهد شد . باتوجه به ارزيابي انجام شده از سال 1376 تا سال 1395 ، حجم سيلاب تغذيه شده به آبخوان ناشي از اجراي پروژه، به ميزان 31091247 مترمكعب مي باشد