كاركرد آبخيزداري شهري در سلامت شهر

در چند دهه اخير رشد روز افزون شهرها و غلبه شيوه زندگي شهرنشيني موجب مهاجرت به مناطق شهري در سراسر جهان شده است. اين توسعه شهرها مشكلات فراواني مانند افزايش ميزان رواناب، آب گرفتگي معابر و غيره را در پي خواهد داشت. همچنين فقدان موضوع سلامت آبخيز در ادبيات آبخيزداري فعلي كشور مي‌تواند به‌عنوان يك مشكل اساسي در مديريت آبخيزها مطرح شود. بنابراين آبخيز شهري همانند ساير آبخيزها نياز به مديريت و برنامه‌ريزي دارد تا با تأمين احتياجات آبخيزنشينان، بدون آسيب به محيط‌زيست، سلامت شهر را در پي داشته باشد. هدف از اين پژوهش، بررسي كاركرد آبخيزداري در سلامت شهر بود. بدين منظور به بررسي تأثيرات شهرنشيني بر سرنوشت آب‌هاي سطحي كه بيش‌تر آن‌ها ناشي از بارندگي مي‌باشند، پرداخته شد. سپس مهمترين شاخص‌هاي آبخيزداري مؤثر بر سلامت شهر اعم از فعاليت انسان، جامعه گياهي، كيفيت آب، شرايط هيدرولوژيكي، عوامل فيزيكي و شرايط خاك بررسي گرديد. براي رسيدن به يك آبخيز شهري سالم، حفظ و مديريت منابع آبي و همچنين مديريت رواناب در حوضه شهري و كنترل رواناب در حوضه‌هاي مشرف به شهر، توصيه مي‌گردد، همچنين ضروري است براي هر شهر يك طرح جامع كنترل و مهار خسارات سيل و بهبود سلامت تهيه و تنظيم گردد و طرح مزبور در طرح جامع توسعه منابع آب در سراسر حوضه رودخانه‌اي كه شهر مورد نظر در داخل يا نزديك آن واقع شده است، ادغام شود. وزارت مسكن و شهرسازي از نظر هماهنگي با طرح‌هاي جامع شهري و همچنين وزارت نيرو از نظر هماهنگي با برنامه‌هاي سراسري منابع آب حوضه‌ها و مهار سيلاب‌ها، نقش مهمي داشته و مي‌توانند در موفقيت اين‌گونه طرح‌ها كمك بسزايي داشته باشند. عمليات آبخيزداري و ايجاد پوشش‌گياهي در آبخيزهاي مشرف به شهر از اقدامات اساسي است كه سلامت شهر را از جنبه بهبود كيفيت و كمّيت منابع آب و همچنين كاهش خطر سيل بهبود مي‌بخشد.