استحصال آب باران از سطوح سنگي براي آبياري تكميلي بادام ديم در كوهسرخ كاشمر

منطقه كوهسرخ كاشمر با وسعت حدود 16000 هكتار بادامزار، يكي از قطب هاي توليد بادام ديم كشور است كه خشكسالي‌هاي متوالي و كمبود آب منجر به خشك شده آنها شده كه به اين خاطر مشكلات اقتصادي و اجتماعي عمده‌اي را براي مالكين آن ايجاد نموده است. در تحقيق حاضر كه با هدف پيدا نمودن يك راهكار پايدار در رابطه با حفظ بادامزارهاي منطقه مورد نظر انجام شده، يكي از روشهاي سنتي منطقه مورد ارزيابي قرار گرفته است. اين روش شامل احداث بند خاكي تغذيه‌اي در بالادست حوزه هاي فرعي ميباشد كه توسط آن رواناب حاصل از جاري شدن باران بر روي ارتفاعات سنگي را استحصال نموده و باعث تغذيه تدريجي آن به داخل بافت نفوذ پذير پايين دست خود ميگردد. جريان زيرسطحي ايجاد شده تا فاصله مناسبي از بند كه سنگ كف همچنان بالا ميباشد، به مصرف ريشه درختان كاشته شده در مسير ميرسد. براي انجام اين مطالعات، ابتدا زيرحوضه‌هاي آبريز در مقياس كوچك، تفكيك و مطالعات فيزيوگرافي، هواشناسي و هيدرولوژي وزمين شناسي انجام گرديد. ضمن حفاري چاه‌هاي دستي براي بررسي ضخامت و بافت آبرفت و تعيين سنگ كف، مشخص گرديد كه پهنه آبرفتي در گستره بادامزارها، فاقد آب زيرزميني است و بنابراين فرضيه وجود احتمالي سفره آب زيرزميني و تاثير آن در تأمين رطوبت بادامزارها منتفي گرديد. در بررسي نحوه بهره‌برداري از رواناب زيرحوضه‌ها، ابتدا محدوده محور و مخزن بند خاكي موجود در يكي از زيرحوزه ها نقشه‌برداري و سپس با تعيين نفوذپذيري سطحي و عمقي آبرفت به روش‌هاي صحرايي و شبيه‌سازي جريان زيرسطحي به وسيله نرم افزار Seep/w، ميزان جريان زير سطحي در ترازهاي مختلف آبگيري بررسي گرديد. نتايج نشان داد كه با توجه به نفوذپذيري بالاي رسوبات بستر بند و آبراهه، بند تغذيه اي موجود قابليت خوبي از نظر تغذيه پايين دست دارد كه ميتواند الگوي مناسبي براي حفظ بادامزارهاي كاشته شده در مناطق بالادستي حوزه هاي مشرف به منطفه مورد مطالعه باشد.