راه و راه سازي در دشت توس؛ نگاهي به راه كلاته فاضل و جادة سنگ فرش شريف آباد

دشت توس به سبب برخورداري از قابليت هاي اقليمي مناسب و شرايط زيست محيطي مساعد، از دير باز جوامع انساني را به سوي خود فراخوانده و زمينة شكل گيري مراكز جمعيتي را فراهم آورده است. از اين رو، اقوام مختلف با رفت  و  آمدهاي مكرر از ميان درّه ها و گذرگاه هاي طبيعي پيرامون دشت راه هايي را ايجاد و به اين دشت حاصلخيز دست يافته و ساكن شده اند. اين راه ها از شرق به غرب و از شمال به جنوب شبكه اي در   هم   تنيده و محورهاي مواصلاتي فراواني را تشكيل داده اند. شاخص ترين اين راه ها در محور مشهد (توس) به نيشابور و قهستان، قطعه اي از شاخة فرعي شاهراه اعظم يا جادة بزرگ خراسان است كه در طول تاريخ چندين بار جابه جا شده است. راه صخره¬اي دست كند كلاته فاضل و جادة سنگ فرش شريف آباد در دو مسير متفاوت و در امتداد يكديگر، قديم ترين راه هايي هستند كه تاكنون آثار و بقاياي آن ها شناسايي شده و به عنوان شواهدي گويا از چگونگي راه سازي و تحول آن در دوران گذشته قابل مطالعه و پژوهش هستند. در مقالة حاضر به معرفي اين دو راه مي پردازيم.