آتشكده بنديان درگز

در مطالعات معماري عصر ساساني، عناصر معماري بكار رفته در ساخت آتشكده ها از اهميت بالايي برخوردار هستند و لزوم مقدس انگاشتن آتش در دين زرتشت بويژه در عصر ساساني موجب ساخته شدن بناهاي متعددي در ارتباط با مراسمهاي مرتبط با آن گشت كه نمود آنرا مي توان در آتشكده ها و چهارتاقي ها مشاهده نمود. يافته هاي بدست آمده از محوطه بنديان مجموعه كاملي از بناهاي مذهبي، اشرافي و ساختارهاي در ارتباط با مراسم تدفين را در اختيار مي دهد كه در نوع خود كم نظير است. اين محوطه در واقع مجموعه اي از بناهاي حكومتي از جمله آتشكده، برج خاموشان و بخشي ازيك بناي اشرافي را شامل مي گردد و در اين ميان يافته هاي بدست آمده از آتشكده از اهميت بالايي برخوردار است چراكه علاوه بر فضاي مركزي آتشكده كه شامل آتشداني در مركز بهمراه جرزهايي در چهارجهت آن كه به احتمال قوي جهت برافراشتن گنبدي بر روي آتشدان بنا گرديده اند داراي فضاهايي از جمله تالار ورودي، اتاق استودانها، اتاق هدايا و برشنومگاه است. اين اجزا هر كدام در كالبد آتشكده نقشي مجزا و در عين حال مرتبط را ايفا مي نموده اند. همين مهم نگارندگان را بر آن داشته است تا با نگاهي دوباره و واكاوي عناصر معماري و تكنيكهاي بكار رفته در آن به تجزيه و تحليل آنها پرداخته و عناصر و اجزاي معماري آنرا با ديگر بناهاي همعصر بويژه بناهاي مذهبي همعصر در خراسان مقايسه و نش آنرا در معماري مذهبي عصر ساساني تبيين نمايند.