بررسي نقش و جايگاه زنان در توسعه پايدار

توسعه پايدار به عنوان يكي از بسترهاي تعالي و رشد انسان، آنگاه مي توا ند موفقيت آميز باشد كه با ياري و مشاركت همه گروه هاي اجتماعي و براي همه آنان صورت پذيرد. در ميان گروههاي اجتماعي زنان نيمي از جمعيت كشور را تشكيل مي دهند و بدليل ارتباط مستقيم آنان با گروه هاي سني جوانان، نوجوانان وكودكان و نيز تاثير بر نيم ديگر از جمعيت، يعني مردان از مهمترين و موثرترين گروههاي اجتماعي به شمار مي آيند، و اين واقعيتي است كه در جوامع در حال توسعه كمتر مورد توجه قرار گرفته است. به همين جهت عليرغم برنامه ريزي ها و حمايت هاي انجام يافته هنوز زنان در بعضي كشورها نتوانسته اند به جايگاه و نقش مناسب خود در اداره امور كشور و در تصميم گيري ها دست يابند. جامعه اي كه مي خواهد به سوي توسعه حركت كند اگر صرفاٌ به عوامل مادي توجه داشته باشد و تعالي انسان ها و كاهش نابرابري ها را در نظر نگيرد به موفقيت دست نخواهد يافت. اگر در جامعه اي ضريب با سوادي، تندرستي، شاخص هاي تغذيه و تامين مسكن، ايجاد اشتغال و درآمد ، بالا رود اما توزيع آن بين زن و مرد متعادل نباشد آن جامعه توسعه نيافته است . اين امر نشان مي دهد كه زنان مانند مردان نقش به سزائي در فرآيند توسعه يك كشور دارند. توجه به نقش زنان در فرآيند توسعه از اوايل دهه هفتاد ميلادي ناشي از دو واقعيت مهم الف) عدم تحقق كلي نظريات توسعه در بهبود كشورهاي جهان سوم و ب)موقعيت نامطلوب اجتماعي، اقتصادي زنان در اين كشورها بود . نتيجه آن كه با وجود طرح رهيافت هاي مختلف برابري زنان و مردان به نظريه رفاهي مساوات و فقرزدايي، نظريه كار آيي و نظريه توانمندسازي زنان توجه جدي شد. رسيدن به معيار توانمندساز ي زنان در چارچوب تحليل جنسيتي نياز به يك حركت همه جانبه دارد كه شامل اصلاحات فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي، ساختار حقوقي و تغيير تدريجي باورها و ارزش ها و همچنين برنامه ريزي از پايين به بالا دارد . بهمين جهت امروزه دنيا با اين واقعيت مواجه شده كه زنان ديگر نمي توانند به عنوان عوامل نامريي در فرآيند توسعه به حساب آيند. نقش آفريني و توانمنديهاي زنان در ميزان موفقيت دولت هاي در حال توسعه در زمينه كنترل رشد جمعيت، بيكاري و پراكندگي درآمد فردي و حفظ محيط زيست ، سياستگذاران كلان دولتي را برآن مي دارد تا زنان را از حصار نامريي بودن درآورد. در اين نوشتار تلاش برآن بوده تا با توجه به ابعاد مختلف نقش زنان در جامعه به بررسي جايگاه آنان در فرايند توسعه پايدار پرداخته شود. اگرچه به شكل بسيار ابتدايي و ناقص، ولي سعي شده تا به اهميت نقش زنان در زمينه هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و زيست محيطي توجه بيشتري شود و در نهايت در قالب يك نمودار نقش زنان را در مسير توسعه پايدار نشان دهد.