اهميت و لوازم ِفكري ـ عمليِ كارآمدي ِنهادسازي در روند تحقق دولت اسلامي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي جمهوري اسلامي

فرهنگ و تمدن اسلامي، مجموعه باورها و ارزش هاي اسلامي است كه نمود و ظهور آن در كاربست نهادهاي اجتماعي و سياسيِ مورد وفاق و قبول ِجامعه ي اسلامي، عملياتي مي‌گردد. جامعه مسلمانان به منظور ايجاد همگرايي ميان آحاد جامعه در زمينه ارزش ها، باورها و اهداف اسلامي و در نهايت تمدن سازي، به نهادهاي متولي اين امر نياز دارد. با توجه به ارزشها و اهداف والاي اسلام، براي رسيدن به اين اهداف كه در قالب احكام اسلامي براي تعالي و سعادت بشر وضع گرديده اند به نهادهاي متناسب با اين اهداف نياز است. با تشكيل نظام جمهوري اسلامي به دستور حضرت امام خميني ره ـ براي تحقق اهداف انقلاب اسلامي ـ برخي نهادها بازسازي و و برخي نهادهاي ديگر تاسيس شدند. از جمله نهادهاي موفق در اين زمينه مي‌توان به نهاد كميته امداد امام خميني(ره) اشاره كرد. اين نهاد از جمله اولين نهادهايي بود كه به دستور امام تأسيس، رشد و گسترش پيدا كرد و توانست با توجه به ماهيت مردمي بودن آن، جهت تلاش در رفع نيازمنديهاي قشر محروم جامعه با گسترش طرح ها و برنامه ها در بسياري از زمينه ها(اجتماعي، حمايتي، فرهنگي و معيشتي) كارنامه نسبتا موفقي از خود ارائه دهد. در مقابل احزاب سياسي به عنوان مصداقي از نهادسازي ناموفق تاكنون نتوانسته از كاركردها و كارويژه‌ها ي خود به نحو احسن در راستاي اهداف انقلاب اسلامي و منافع عمومي جامعه استفاده نمايد. اين پژوهش با رويكرد كيفي و روش تحليل اسنادي با نگاهي تاريخي به تجربه نهادسازي در جمهوري اسلامي، درصدد پاسخ به اين سوال اصلي است: « علل كارآمدي نهاد كميته امداد و ناكارآمدي نهاد حزب سياسي در جمهوري اسلامي چيست؟». يافته‌هاي تحقيق مبين آن است كه اولا بدون نهاد سازي، دست يافتن به اهداف دولت و در نهايت ايجاد تمدن نوين اسلامي امكان پذير نيست و يا حداقل با مشكل مواجه خواهد شد. و در ثاني، به منظور كارآمدي نهادسازي بايد لوازم فكري( جنبه تاسيسي و ارزشي) ولوازم عملي(جنبه كاركردي، توانشي و پيامدي) را مدنظر قرار داد.