بررسي موانع تحقق تمدن سازي نوين اسلامي و ارائه راهكارهاي كاربردي

هدف مقاله حاضر، بررسي موانع تمدن سازي نوين اسلامي و ارائه راهكارهاي كاربردي در جهت رفع آنها است. هدف غايي از تمدن سازي نوين اسلامي، تحقق رسالت ديني، فرهنگي و انساني در راستاي فراهم آوردن زمينه هاي لازم در جهت نيل به سعادت بشر با بهره مندي از همه ي ظرفيت هاي مادي و معنوي است. با توجه به اهميت موضوع، ضرورت شناخت موانع تمدن سازي نوين اسلامي و ارائه ي راهكارهايِ كاربرديِ رفع آن ها، واضح و مبرهن است. روش تحقيق اين مقاله كيفي و از نوع توصيفي- تحليلي است. بر طبق يافته هاي پژوهش عوامل جغرافيايي، اقتصادي، سياسي، اخلاقي و فرهنگي به عنوان مهم‌ترين موانع تمدن ساز محسوب مي گردند. شرايط مساعد جغرافيايي، اگرچه براي پيدايش تمدن ضرورت دارد اما شرط كافي براي تولد آن به شمار نمي رود و در كنار ساير عوامل تمدن ساز مي تواند مفيد واقع شود. وجود منابع و ثروت هاي طبيعي مي تواند زمينه ي شكوفايي و احياي تمدن را موجب شود و در مقابل عدم وجود اين منابع ممكن است از موانع تحقق تمدن باشد. در عرصه ي اقتصادي، مشكلاتي همچون اقتصاد تك محصولي، عدم توجه كافي به بخش هاي كشاورزي و صنعت، نقصان در توليدات داخلي و ... از مهمترين موانع زمينه ساز تحقق و شكوفايي تمدني است. لذا بايد با ايجاد بسترهايي به‌منظور پيشرفت در بخش هاي كشاورزي، صنايع و سازمان هاي اقتصادي موانع اقتصادي تمدن سازي رفع گردد. در مورد عوامل سياسي موثر بر تمدن سازي هم بايد به حكومت، دولت و قانون توجه شود. وجود حكومتي ديني كه اجراي قوانين شريعت را در سرلوحه ي امور خود قراردهد، يكي از مهمترين موانع احياي تمدن ديني را ازبين مي برد. وجود موانع بر سر راه ازدواج جوانان، كمرنگ شدن دين و شعائر مذهبي در جامعه و ... از جمله موانع اخلاقي تمدن سازي نوين اسلامي مي باشد كه نيازمند ارائه ي راهكارهاي مفيد و عملي است. عواملي همچون ادبيات، شعر، علم و هنر هم از عوامل فرهنگي تمدن محسوب مي گردند. لذا عقب ماندن مسلمانان و كشورهاي اسلامي در اين موارد به ويژه در علم و توليدات علمي نسبت به كشورهاي غيراسلامي، يكي از عوامل مهمي است كه سبب زوال تمدن اسلامي شده است. بنابراين احياي فرهنگي تمدن نوين اسلامي، بذل توجه بيشتر به اين امور مهم را مي طلبد. به طور كلي بايد گفت كه عوامل مادي و معنوي در كنار هم در عرصه ي تمدن سازي مفيد واقع مي شوند. بنابراين توجه به هر دو حوزه در جهت اعتلاي تمدن نوين اسلامي لازم و ضروري است. سوال اصلي مقاله حاضر اين است كه موانع موجود در جهت تحقق تمدن نوين اسلامي كدامند و چه راهكارهايي براي برطرف كردن اين موانع موجود است؟