رويكرد بايسته در مواجهه اقتصاد اسلامي با رويكردهاي غالب در راستاي تمدن نوين اسلامي

تمدن نوين اسلامي در مسير تكوين و شكل‌گيري خود، نيازمند برخورداري از علوم و نظام‌هاي اجتماعي برخاسته از مباني بومي و اسلامي است. به شكل خاص در حوزه اقتصاد، ضرورت وجوديِ اقتصاد اسلامي، هم در سطح علمي و هم در سطح نظام‌سازي، يكي از ابعاد بسيار مهمّ تمدني است. لكن با توجه به استيلاي تمدن غرب بر وجوه مختلف حيات اجتماعي جوامع در شرايط كنوني، اين مسأله مهم مطرح مي‌شود كه اقتصاد اسلامي به عنوان يك پاردايم علمي مستقل و برخوردار از مباني معرفتي و روشي ويژه خود، در عمل با الگوهاي اقتصاد متعارف كه حاكم بر جامعه هستند مواجه است. لذا نمي‌تواند به راحتي آن‌ها را كنار زده و الگوهاي بومي خود را جايگزين نمايد و نيز نمي‌تواند بي‌توجه به قواعد حاكم، خود را از همه آن‌ها بركنار دانسته و بدون تعامل با آن‌ها به ترسيم شرايط ايده‌آل و آرماني بپردازد. لذا مسأله اساسي اين مقاله، نحوه مواجهه و تعامل اقتصاد اسلامي با پارادايم غالب است. اقتصاددانان مسلمان در مواجهه با اين مسأله، طيفي از رويكردها را اتخاذ كرده‌اند. برخي رويكرد انفعالي وتقليدي را پيشه كرده‌اند و گروهي رويكردي اصطلاحاً تطبيقي را دنبال مي‌كنند. برخي ديگر قائل به تباين بين اقتصاد اسلامي و اقتصاد متعارف بوده و ضرورتي در مواجهه اين دو نمي‌بينند. رويكرد حل مسأله هم وجود دارد كه تنها به حل مسائل بدون توجه به روش‌ها توجه دارد. رويكرد مختار در اين مقاله، قائل به ضرورت برخورداري از دستگاه تحليلي مستقل و قدرتمندي است كه در عين برخورداري از مباني بومي قادر به هضم رويكرد رقيب در درون خود باشد.