تهيه نقشه عامل فرسايندگي باران با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي (مطالعه موردي: حوضه آبخيز دركش، استان خراسان شمالي)

فرسايندگي باران معمولاً در قالب شاخص‌هاي فرسايندگي كه مبتني بر خصوصيات بارندگي هستند بيان مي‌شود. تا‌كنون شاخص‌هاي مختلفي ارائه شده‌اند كه از ميان‌ آنها شاخص فرسايندگي باران (R) در مدل RUSLE از مقبوليت بيشتري در تحقيقات فرسايش برخوردار است. در اين تحقيق از آمار ايستگاه كليماتولوژي حوزه آبخيز دركش براي تهيه نقشه عامل فرسايندگي باران دو سال آبي 83-82 و 94-93 استفاده شد. پس از محاسبه عامل فرسايندگي باران در ايستگاه‌ مورد‌ نظر، نقشه عامل فرسايندگي باران براي سال آبي 83-82 و 94-93 حوضه مورد مطالعه در محيط ARC GIS 10.2ترسيم گرديد. نتايج نشان داد كه بيشترين و كمترين مقدار فرسايندگي باران در سال‌هاي آبي 83-82 و 94-93 به‌ترتيب براي قسمت‌هاي جنوب-جنوب شرقي و شمال-شمال غربي حوضه مي‌باشد. همچنين شاخص فرسايندگي باران در سال آبي 83-82 به مراتب بيشتر از ميزان آن در سال 94-93 است كه دليل اصلي آن ميزان بارندگي بيشتر در اين سال نسبت به سال آبي 94-93 مي‌باشد. به طوركلي در قسمت جنوبي حوضه به دليل افزايش ارتفاع و ميزان بارندگي‌، مقدار عامل R بيشتر مي‌باشد. همچنين با فرض ثابت در نظر گرفتن بقيه عوامل تأثيرگذار بر روي فرسايش و رابطه قوي فرسايندگي و فرسايش‌پذيري مي‌توان گفت ميزان فرسايش در سال آبي 83-1382 بيشتر از ميزان آن در سال آبي 93-1392 است. نتايج اين تحقيق نشان داد كه استفاده از GIS براي تهيه نقشه‌هاي توزيعي فرسايندگي باران مي‌تواند منجر به شناسايي نقاط با فرسايندگي باران بيشتر شود و در نتيجه اقدامات لازم براي مديريت مناسب زراعي و حفاظت خاك انتخاب و اجرا گردد