مواجهه مطبوعات ايران و عربستان در بازنمايي منا: فاجعه يا حادثه؟

در حج تمتع سال 1394 كه يكي از خونبارترين وقايع تاريخ حج در مكه بود، جمعاً 475 نفر ايراني به شهادت رسيده‌اند. اين تلفات جاني كه به دليل سقوط جرثقيل در محوطه مسجدالحرام و ازدحام جمعيت در رمي جمرات در منا رخ داد، به ‌سرعت در مطبوعات جهان و جهان اسلام منعكس شد و به جنگ رسانه‌اي شديدي بين رسانه‌هاي عربستان سعودي و ايران منجر شد و درنهايت موجب كاهش شديد روابط ديپلماتيك بين دو كشور گرديد. اين پژوهش معطوف به اين جنگ رسانه‌اي است و مسئله اصلي آن اين است كه بازنمايي اين وقايع در رسانه‌هاي اين دو كشور چگونه بوده است و آنان از چه سازوكارهايي براي بازنمايي اين وقايع و مقابله با يكديگر بهره گرفته‌اند. براي پاسخ به اين پرسش از روش تحليل گفتمان «لاكلائو و موفه» استفاده ‌شده است. اين پژوهش نشان مي‌دهد مطبوعات عربستان با استفاده از سازوكارهاي مختلفي چون نامگذاري خنثاي اين واقعه، استفاده از گزاره‌هاي ديني‌اي چون قضاوقدر، انتساب مسئوليت حادثه به حجاج ايراني و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران و تكذيب روايت ايراني از اين واقعه به شكل‌هاي مختلف، سعي كردند نقش منفي عربستان را در اين واقعه به حاشيه برانند و افكار عمومي را به ‌سوي ايران معطوف سازند. در مقابل مطبوعات ايران نيز با استفاده از نامگذاري منفي واقعه و انتساب جنگ‌طلب‌بودن، آمريكايي و اسراييلي‌بودن عربستان، منفعت‌طلبي عربستان از مراسم حج و نسبت‌دادن عربستان با تروريسم بازنمايي منفي از نقش عربستان در مطبوعات فارسي‌زبان ارائه كنند.