مديريت زمان و سلامت فرد و جامعه از منظر فقه اماميه

فقه اماميه به تبع قرآن و حديث يك‌دوره مديريت زمان براي تامين سلامت فرد و جامعه مي‌باشد. فقيهان اماميه، اوقات شبانه‌روزي انسان را در بخش عبادات، معاملات، معاشرت، لذايذ حلال، استراحت، سياست و حقوق به صورت زير تقسيم بندي نموده اند: 1. مديريت زمان طهارت، عبادت و بندگي: دركتاب طهارت، صلوه، صوم، خمس و زكات، با تأكيد بر نماز و اسرار آن نيز نقش نماز اول وقت، سحر خيزي، نماز شب، نمازجماعت و تعقيبات نماز درسلامت فرد وجامعه مطرح شده است. 2. مديريت معيشت و تجارت وكسب وكار: طبق يك آمار جهاني سلامت فرد و جامعه نه تنها در گرو عبادت، مناجات و نيايش است بلكه مرهون كار مداوم و تلاش تجاري مناسب است. وضعيت كاري ميليونرهاي خود‌ساخته¬ي جهان، حاصل 7 سال كار و تلاش جدي و فعاليت شكست ناپذير بوده و وضعيت كاري و سلامت روحي ميلياردرهاي خودساختۀ جهان، حاصل 22سال كار و تلاش مداوم و شكست ناپذير در گذشته بوده است. 3. مديريت زمان معاشرت: در فقه اسلامي به سلامت و سعادت فرد و جامعه در آداب و احكام معاشرت به صورت ويژه توجه شده است و به منظور تامين بهداشت روح و جان و سلامت و پيشگيري از بيماري جسم و جان، بر امور زير تاكيد شده: 1. صله ارحام 2. رفت‌و‌آمد با مومنان و دوستان فهيم 3. عيادت بيماران 4. درك محضر عارفان و عالمان و انس و مجالست با ايشان 5. پرهيز از رفت‌و‌آمدهاي زمان سوز و مفسده انگيز 6. پرهيز از خلوت‌هاي مشكوك و حرام. 4. مديريت زمان استراحت: از منظر فقه، اگر كميت و كيفيت خواب و استراحت را مديريت نكنيم دچار اختلال در سلامت مي‌شويم. بيش‌تر مردم اطلاعات ناقصي در خصوص خواب و استراحت دارند و از تاثير شگفت‌آور خواب مفيد در سلامتي جسم و جانشان نيز از احكام فقهي آن غافلند. در منابع اسلامي براي تمام لحظات عمر انسان برنامه‌ريزي شده و حتي براي استراحت و خواب آدمي در هر ساعت از اوقات شبانه روز آثار و احكامي بيان شده كه رعايت آن نقش مهمي در سلامت دارد. مانند: خواب بين الطلوعين و صبحگاهي كه مايۀ آشفتگي و بيماري جسم و جان و بداخلاقي و افسردگي و دگرگوني چهره و فقر مي‌شود و بسيار شوم و نامبارك است. اما خواب قيلوله انرژي بخش و موجب تامين سلامت مي‌گردد. نگارنده دراين مقاله به تحليل رازهاي مديريت زمان با محوريت احكام فقهي و مباني حقوقي و آثار و بركات آن در سلامت فرد و جامعه پرداخته است.