بررسي اقتصاد معيشتي در عصر مس سنگي و مفرغ شمال شرق ايران

مطالعات باستان جانورشناسي و تحليل نمونه هاي استخواني در يك منطقه مي تواند به شناخت هرچه بيشتر ما از وضعيت اجتماعي- اقتصادي، الگوهاي زندگي(يكجانشيني-كوچروي) و اقتصاد معيشتي، در يك محدوده جغرافيايي كمك نمايد. بدين منظور در اين نوشتار با هدف تحليل الگوي معيشتي و روشن شدن بخشي از مسايل باستان شناسي، به مطالعه شواهد حضور حيوانات اهلي و وحشي در شمال شرق ايران پرداخته شد. اين پژوهش عموماً بر تجزيه و تحليل نتايج حاصل از مطالعات باستان جانورشناسي صورت گرفته در دو استقرار تپه برج وتپه دامغاني متكي است. مطالعات باستان جانورشناسي نشان مي دهد كه اقتصاد متكي به دامپروري، پرورش گوسفند و بز و در مرتبه بعد پرورش گاو اصلي ترين منبع تأمين پروتئين حيواني در شمال شرق ايران، حداقل از اواخر دوره مس سنگي تا عصر آهن مياني را تشكيل مي-داده است. هرچند درصد پايين حضور نمونه هاي استخوان هاي حيوانات وحشي حاكي از پايين بودن وابستگي به شكار در اين جوامع است، اما همچنان شكار تأمين بخشي از پروتئين مورد نياز اين جوامع را بر عهده داشته است. نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه الگوي اقتصاد معيشتي در خراسان با جنوب تركمنستان همخواني بيشتري دارد تا با تپه حصار دامغان و همچنين تحليل درصد نمونه هاي استخواني نشان از كاهش جمعيت گاو و همچنين كاهش وابستگي به شكار در عصر مفرغ متأخر و آهن در اين منطقه دارد كه مي توان آن را با تغيير الگوهاي زندگي در شمال شرق ايران مرتبط دانست.