انواع تدفين هاي مردم عادي از دوره هخامنشي تا ساساني در دشت مرودشت

به هنگام شكل گيري شاهنشاهي هخامنشي تا چندين سده پس از دوره ساساني، فارس مركزي يا دشت مرودشت دچار تحول و دگرگوني بنياديني گرديد كه نمونه هاي بارز آن را مي توان در زمينه هاي معماري، هنر، مذهب، رشد جمعيت، رونق كشاورزي و اقتصادي پويا دنبال كرد. پيدايش آرامگاه هاي شاهان بزرگ هخامنشي در پاسارگاد، نقش رستم و تخت جمشيد جلوه آشكاري از هنر معماري و تأثير مذهبِ نوگرايانه در اين بُرهه از زمان و مكان مي باشد. تدفين هاي مردمان عادي نيز يك سير دگرگوني را پيموده است كه بي تاثير از مذهب و تحولات تاريخي نبوده است. افزون بر تدفين هاي به ندرت داخل خاك كه از مردمان عادي دوره هخامنشي در دشت مرودشت به دست آمده اغلب تدفين ها در بالاي تخت جمشيد در لاي شكاف سنگ ها قرار گرفته است. در دوره فرا هخامنشي و حكومت شاهان مستقلِ «فرته داران» افزون بر گورهاي خمره اي داخل خاك، تدفين ها به تدريج از سطح دشت كاسته و برچيده مي شود تا جايي كه در دوره ساساني اغلب تدفين ها در دل كوهستان هاي اطراف نقش مي بندد علت آن تآثير دين بهي زرتشتي-ست كه نشانه هاي آن از همان ابتدا بروي سكه هاي شاهان مستقل پارس نمودار مي شود. در اين دين، جسد يا «نسو» مي بايست از عناصر مقدس چون خاك، آب، آتش و گياه دور بماند و به همين خاطر است كه بيشتر تدفين هاي دوره ساساني در كوهستان اطراف جاي گرفته است. امروزه اين تدفين ها به نام هايي چون گور خمره اي،گور حوض مانند، اَستودان، ميل گور، گور خرسنگي، گور هاوني و دَخمَك مشهور شده اند. عواملي چون طبقات جامعه، ميزان توانايي مالي افراد و مكان جغرافيايي بيشترين سهم را در چگونگي شكل گيري هر يك از اين تدفين ها داشته است.