تحليل زباني- اجتماعي گفتمان مديران مدارس و دانش‌آموزان فارسي‌ زبان از منظر گفتمان‌شناسي انتقادي

امروزه تحليل گفتمان انتقادي به‌عنوان يكي از حوزه‌هاي تحقيقي پويا در علوم اجتماعي، علوم سياسي، جامعه‌شناسي و زبان‌شناسي مطرح است. در تحليل گفتمان انتقادي، موضوعاتي از قبيل روابط قدرت، هژموني، اقناع و ايدئولوژي موردبررسي قرار مي‌گيرد. پژوهش حاضر در حوزه‌ي جامعه‌شناسي زبان و با توجه به يكي از اصلي‌ترين مفاهيم مطرح در تحليل گفتمان انتقادي يعني قدرت زبان به بررسي چگونگي روابط قدرت مديران مدارس در تعامل با دانش‌آموزان مي‌پردازد. اين پژوهش ازنظر هدف، كاربردي و ازنظر نوع، توصيفي است كه به شيوه‌ي ميداني انجام‌شده است. جامعه‌ي آماري پژوهش شامل مديران، دانش‌آموزان شهر شيراز مي‌باشد. مدارس شركت‌كننده در تحقيق به‌طور تصادفي از بين مدارس شيراز انتخاب‌ شده است، ساعات ضبط‌شده مفيد و قابل ‌تجزيه‌وتحليل 22 ساعت و 24 دقيقه است. اطلاعات و داده‌هاي جمع‌آوري‌شده با توجه به سه متغير سن، جنس و سطح تحصيلات براساس الگوي هادسن (1990) با سه مؤلفه‌ي آن، اقلام احساسي، فعل و سطح واژگاني، مورد تجزيه قرار گرفت، نتايج حاصل ضمن اينكه قدرت مديران را در مدارس مختلف نشان مي‌دهد، بيانگر تفاوت سطح قدرت ايشان در مدارس نسبت به دانش‌آموزان مي‌باشد. نتايج نشان مي‌دهد كه اعمال قدرت از جانب مدير در مدارس پسرانه بيشتر از مدارس دخترانه است. اعمال قدرت مدير نسبت به دانش‌آموزان، در سنين پايين‌تر از سنين بالاتر آسان‌تر است گرچه در سنين بالاتر اعمال قدرت بيشتر است. اين تحقيق مي تواند مديران را در پيشبرد اهداف كيفي آموزشي ياري دهد.