از زبانشناسي تا دستور درآمدي بر مفاهيم زبانشناسي در كتاب‌هاي زبان فارسي اول و دوم دبيرستان

دستور زبان براي اهل هر زبان نياز ثانويه است، زيرا بندرت ممكن است اهل يك زبان مشتاق شناخت ريشه، فرآيند و برآيند زبان خويش باشند و شايد از همين روست كه آموزش مفاهيم دستوري براي اهل هر زبان گاه با مقاومت‌هايي از سوي مخاطب همراه است، از چند دهه‌ي گذشته كه تئوري ناكارآمدي ساختار سنتي دستور زبان فارسي از سوي زبان‌شناسان مطرح گرديد، آموزش دستور زبان كلاسيك فارسي به‌عنوان شناخت صوري اجزا و اركان جمله‌ها، آموزشي دشوار و ناهمگون با گستره‌ي زبان ارتباطي تلقي شد و ديري نپاييد كه صور معنايي زبانشناسي در تلفيق با مباني دستوري سنتي، در كتاب‌هاي زبان فارسي راه يافت و معلماني كه دستور سنتي را آموخته بودند در آموزش زبان فارسي به دانش‌آموزان به ‌زحمت افتادند، زيرا آنچه بايد آموزش داده مي‌شد، بيشتر زبانشناسي بود تا دستور سنتي. در مقاله پيش رو برآنيم با در نظر داشتن اهداف نظام آموزش زبان فارسي اول و دوم دبيرستان از فضاي سهل ممتنع، آموزش زبان فارسي عبور كرده و بتوانيم به شناخت بهتري از لزوم درس زبان فارسي با تكيه به مفاهيم زبانشناسي دست‌يابيم؛ براي رسيدن به اين مهم، نخست به پيشينه دستور سنتي و تئوري‌هاي ناكارآمدي دستور سنتي پرداخته‌ايم و پس‌ازآن جستار و تأملي كوتاه در ورود مباني زبانشناسي به عرصه مفاهيم دستوري خواهيم داشت