بررسي روان‌شناختي اشعار خاقاني شرواني

هدف ما در اين پژوهش شناخت علائم و نشانه‌هاي روحي و رواني خاقاني با توجه به اشعار و پاره‌اي از سروده‌هاي شكوايي اوست. خاقاني از شخصيت‌هاي برجسته صاحب‌ذوق قرن ششم است كه سروده‌هايش حكايت از مناعت طبع و هنر شاعري او دارد. ازجمله شاعراني است كه به كمالات و فضايل خود در جاي‌جاي اشعارش مباهات و افتخار مي‌كند. ديوان اشعارش به‌واسطه‌ي روحيه حساس و لطيفي كه داشت، سرشار از گلايه‌ها و شكوه‌هاي بسيار از جهان، مرگ عزيزان، حوادث تلخ و ناگوار زندگي، حسادت دشمنان، مصائب و آلام خويش است. ازآنجاكه اين نوع اشعار منعكس‌كننده‌ي انديشه‌ها و عواطف واقعي شاعر هستند، بهترين وسيله‌ براي پي بردن به خصوصيات روحي و رواني شاعر به شمار مي‌رود. جامعه آماري در اين پژوهش ديوان خاقاني، تحفه العراقين و ختم الغرائب است. روش پژوهش به شيوه كتابخانه‌اي و تحليل محتواست. با توجه به نظريه‌هاي روان‌شناختي و شواهد موجود در اشعار وي و بررسي‌هاي به‌عمل‌آمده، به اين نتيجه دست‌يافتيم كه وي به دليل واكنش‌هاي ناگهاني و بي‌ثباتي عاطفي، غرور و تكبر زياد، فخرفروشي ‌ و خودستايي‌هاي غيرمعمول و تحقير ديگران، داراي اختلالات شخصيت مرزي و خودشيفتگي است و همچنين بسياري از علائم و نشانه‌هاي فرد داغديده در سوگ سروده‌هاي وي به چشم مي‌خورد.