شناسايي عوامل اقتصادي و اقليمي اثرگذار بر ارزش افزوده بخش كشاورزي ايران

بخش كشاورزي در اقتصاد كشور به لحاظ دارا بودن سهم بالا در توليد و اشتغال كشور و به لحاظ نقشي كه در تأمين مواد غذايي مردم دارد، شايان توجه است. همچنين ارزش افزوده بخش كشاورزي داراي تأثير چشمگيري بر ارزش افزوده دو بخش صنعت و خدمات است و اين ارزش افزوده در ميان شاخص‌هاي اقتصاد كلان، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. زيرا به ‌عنوان يكي از مهم‌ترين شاخص هاي عملكرد اقتصادي است كه مي تواند قدرت اقتصادي بخش‌هاي مختلف اقتصاد يك كشور را نمايان مي سازد. بنابراين شناسايي عواملي كه بيشترين تأثيرگذاري را در ارزش افزوده و در نتيجه رشد توليد داشته باشد، مهم است. ارزش افزوده بخش كشاورزي با توجه به ماهيتي كه دارد، علاوه بر اين كه تحت تأثير سياستهاي كلان اقتصادي قرار مي گيرد متأثر از عوامل اقليمي نيز مي باشد. لذا هدف از اين مطالعه، بررسي اثر تغيير عوامل اقتصادي و اقليمي بر ارزش افزوده بخش كشاورزي در ايران است. براي اين منظور از داده هاي فصلي1391-1370 و روش خودتوزيع با وقفه هاي گسترده (ARDL) استفاده شده است. نتايج آزمونARDL نشان داد كه يك رابطه بلندمدت ميان متغيرهاي مدل وجود دارد؛ به طوريكه در بلندمدت متغيرهاي اقليمي دما و بارش به ترتيب داراي اثرات منفي و مثبت معني دار بر ارزش افزوده بخش كشاورزي هستند. همچنين نتايج نشان داد كه متغيرهاي اقتصادي نرخ ارز و تورم اثر معكوسي و متغيرهاي سرمايه و نيروي كار اثر مستقيم بر افزايش ارزش افزوده بخش كشاورزي دارند. ضمناً با توجه به روندهاي دما و بارش در سالهاي گذشته در ايران كه روندهاي مطلوبي را نشان نمي دهند (روند افزايشي دما و روند كاهشي بارش ) مي توان گفت كه تغييرات اقليم اثرات قابل توجهي بر بخش كشاورزي ايران خواهد داشت. بنابراين پيشنهاد مي شود با اجراي الگوهاي كشت مناسب در هر منطقه، محدوديت ها و فشارهاي ناشي از تغييرات اقليمي را حداقل رسانده و يا حتي به يك فرصت در جهت كشاورزي پايدار تبديل نمود.