بررسي وضعيت و روند تغييرات كيفي منابع آب در سيستم رودخانه اي غرب شهر تهران

رودخانه كن به عنوان بزرگ ترين رودخانه جاري در شهر تهران نقش مهمي در وضعيت زيست محيطي و كشاورزي استان تهران ايفا ميكند . آب اين رودخانه به دليل واقع شدن در كنار پايتخت ، بالاخص در دهه هاي اخير به شدت دچار تغييركيفيت شده و شرايط مرفولوژيك آن نيز پس از ورود به شهر تهران كاملا تغيير يافته است. تغيير كاربري اراضي، تغيير مسير، دست خوردگي بستر، احداث سازه هاي مختلف در بستر و حريم آن و اتصال شبكه هاي زهكشي شهري از جمله مهم ترين اين تغييرات مي باشند. اين تغييرات باعث شده سيستم رودخانه اي در غرب شهر تهران ويژه گي هاي منحصر به فردي پيدا نموده كه تا حدودي آن را از ساير سيستم ها متمايز مي كند. در اين سيستم، سيلاب ها و فاضلاب هاي سطحي بخش هايي از شهر تهران توسط يك كانال احداثي به نام سيل برگردان غرب وارد رودخانه كن مي شود و در مسير رودخانه هم فاضلاب هاي صنعتي و غيرصنعتي به آن وارد مي شود و آب رودخانه در پايين دست، مصرف حدود 6000 هكتار از اراضي كشاورزي را - كه بخش درخور توجهي از آن تحت آبخوركانالي به نام كانال شهيد نواب صفوي قرار دارد - تامين مي كند . در مطالعات حاضر، روند تغييرات مكاني و زماني پارامترهاي فيزيكي و شيميايي، آلودگي ميكروبي و فلزات سنگين موجود در آب ، درمسير سيل برگردان غرب ، رودخانه كن و كانال نواب صفوي بررسي و ارزيابي شده است. به اين منظور در 9 نقطه از مسير شاخه رودخانه و كانال نواب صفوي ، طي 12ماه ، سه مرتبه درهر ماهه نمونهبرداري كيفي از آب رودخانه انجام گرفت و در مجموع ١٩١ نمونه تهيه و بررسي شد. نتايج آزمايشهاي انجام شده روي نمونه ها نشان داد كه در مجموع غلظت عناصر جيوه، كادميوم، منگنز و كروم در طول رودخانه كن بالاتر از حد مجاز مصارف كشاورزي طي دوره پاييز و زمستان در هر دو استاندارد مي باشد.آب رودخانه كن در شرايط موجود در مصارف آشاميدني غيرقابل استفاده مي باشد و همچنين براي آبياري محصولاتي كه به صورت خام مصرف مي شوند، آبياري پاركهاي عمومي و مناطق تفريحي و ورزشي غيرقابل استفاده مي باشند. وضعيت كيفي آب رودخانه براي مصارف صنعتي در حالت ميانگين و حداقل مقادير اندازه گيري شده تنها در ايستگاه سولقان در وضعيت بهتري نسبت به ساير ايستگاه ها مي باشد. در مجموع نتايج كلي اين مطالعه نشان مي دهد آب اين رودخانه براي مصارف كشاورزي، صنعت و شرب نامناسب ميباشد و چارهانديشي براي بهبود كيفيت منابع آب رود خانه ضرورت دارد كه در اين خصوص چند راهكار توصيه شده است.