ايران و امنيت هوايي بين‌المللي در عصر تهديد و ترور

وقوع حادثة تروريستي 11 سپتامبر 2001 جامعة بين‌المللي را با چالش جديدي در حفظ امنيت بين‌المللي روبه‌رو كرد؛ «بهره‌گيري از هواپيما به‌عنوان سلاح كشتار و تخريب». از‌آنجا‌كه هواپيماربايي و تخريب هواپيماي در حين پرواز و پيامدهاي ناشي از آن، قضاياي تلخي چون يازده سپتامبر، لاكربي، مصر و حتي رواندا (شروع كشتار بي‌سابقة ناشي از اقدام عليه امنيت هواپيمايي رئيس‌جمهور رواندا) را يادآور مي‌شود؛ ازاين‌رو، تأمين و تضمين امنيت هوايي و هواپيمايي به يكي از ضرورت‌هاي مهم حفظ و ارتقاي صلح و امنيت بين‌المللي تبديل شده است. جامعة بين‌المللي با تصويب كنوانسيون‌هاي متعدد، تشكيل كارگروه‌هاي ويژه در نهادهاي تخصصي چون ايكائو، صدور قطعنامه‌هاي متعدد از سوي شوراي امنيت، در راستاي ممانعت از هواپيماربايي، تخريب هواپيما حين پرواز، تخريب تجهيزات زميني و فرودگاه‌ها، كنترل مؤثر بر جابه‌جايي تروريست‌ها يا تردد با مدارك جعلي، جلوگيري از اعمال غيرقانوني خشونت‌آميز در فرودگاه‌ها، ممانعت از گروگان‌گيري در هواپيماها و تأسيسات هواپيمايي گام‌هاي بلندي برداشته است. اما ظهور و گسترش فعاليت‌هاي ضدامنيتي گروه تروريستي داعش و گروه‌هاي وابسته به‌ويژه در منطقه، طيف گسترده‌اي از نظارت بين‌المللي و تقويت چهارچوب‌هاي قانوني را مي‌طلبد كه هر دو با فرض همكاري بين‌المللي تصور‌پذير است. ايران نيز به سبب موقعيت ژئوپليتيك و استراتژيك خود، با حفظ امنيت هواپيمايي كشوري منطقة غرب آسيا و بهره‌گيري كشورهاي عضو ايكائو از منطقة امن هوايي ايران، اثرهاي مهمي بر تثبيت امنيت هوايي بين‌المللي داشته است.