بررسي باغ ايراني وكوشك هاي نه قسمتي درباغ

كوشك مهمترين عنصر معمارانه در باغ هاي ايراني و نشان دهنده نهايت ذوق و هنر در تركيب باغ و بناست. معمولاً اين بناها را در فضاي مياني باغ و در محل تلاقي دو محور طولي و عرضي به گونهاي مي ساختند كه از چهار طرف ديده شده و تاثير تركيب هندسي چهارباغ ايراني را دوچندان كند. اگرچه بهلحاظ شكل و دستهبندي ساختاري، گونه هاي متفاوتي از اين فضاها در تركيب باغ هاي ايران ديده مي شود. با اين وجود، بناهاي با تقسيمات نه قسمتي در كوشك باغ هاي ايراني استفادهاي گسترده دارند. اينكه چرا اين گونه از معماري خاصي نه قسمتي از دوره هخامنشي تا قاجار در باغ هاي ايراني از اقبال فراوان برخوردار شدند؟ سؤالي است كه اين نوشتار به دنبال پاسخگويي به آن است. سوال ديگر اين است كه در شرايط يكسان و در قلب چهارباغ ايراني چرا اين نقشه بعضا به صورت كاملا بسته (چهارصفه) و در پارهاي از مواقع تركيبي از فضاهاي بسته و نيمه باز به صورت نقشه هشت بهشت و در مواردي اندك همانند عمارت مركزي قصر قاجار در تهران به شكل كاملا نيمه باز (آلاچيقي) اجرا شدهاست؟ نتايج اين بررسي نشان مي دهد كه وجود چهار نماي همگن كه به محورهاي چهار باغ باز مي شود، به قدرت بخشي توده معماري بر توده منظر و همچنين يكي شدن و ادغام فضايي آنها كمك شاياني كرده است و اصولا معماري سلسله مراتبي در قلب ساختار چهارباغ، جوابي مناسب تر از فضاي نه قسمتي نخواهد يافت. همچنين نحوه استفاده اقليمي - فصلي در كنار عملكرد زيستي - تشريفاتي و بعضاً مراسمي، جهت جوابگويي به خواسته هاي حكومتها را ميتوان از دلايل عمده تفاوت ساختاري اين كوشك ها در قلب چهارباغ ايراني برشمرد.