الگوبرداري از مكانيزم‌‌هاي طبيعي ارتجاعي و خم‌شونده در طراحي فضاي شهري

فضاهاي شهري، مكان‌هايي هستند كه به عموم شهروندان تعلق داشته و با حضور انسان و فعاليت‌هاي او معنا مي‌يابند. امروزه بهبود كيفيت فضاهاي شهري با گسترش فناوري ارتباطات و اطلاعات و افزايش تقاضاي عمومي، ‌به ضرورتي انكارناپذير تبديل شده‌است. از اين رو، دستيابي به راهكارهاي مناسب، بهينه و پايدار در اين زمينه، از دغدغه‌هاي اصلي معماران به شمار مي‌آيد. بشر در طي هزاران سال توانست با نبوغ بي‌نظير خود، ابزارها و راهكارهايي براي حفظ حيات خويش پيدا كند، اما در اين ميان هيچ پديده‌اي را زيباتر، به‌صرفه‌تر، ساده‌تر و متنوع‌تر از آنچه كه در طبيعت رخ مي‌دهد، نيافت. طبيعت با استفاده از كمترين انرژي و مصالح، هميشه بيشترين كارايي را پديد آورده‌است و همواره فرم‌هايي را انتخاب مي‌كند كه بيشترين تطابق را با محيط استقرار خود ايجاد نموده‌اند. تجزيه و تحليل عملكرد مورفولوژيكي مكانيزم‌هاي حركتي گياهان، رويكردي اميدواركننده براي توليد ايده و بهينه‌سازي در زمينه معماري و طراحي فضاهاي شهري مي‌باشد. در اين مقاله سعي شده‌است با رويكرد بايونيكي به يافتن پاسخ‎هاي ملهم از طبيعت براي طراحي فضاهاي شهري خلاقانه، پاسخگو و بهينه پرداخته شود و در اين مسير با استفاده از فرآيندي سلسله مراتبي و علمي، به يافتن الگوهاي مناسب، استخراج ايده‌ها از اين الگوها و ارائه‌ي مثال‌هاي عملكردي پرداخته شده‌است. مقاله‌ي حاضر با بررسي اصل فلكتوفين نشان مي‌دهد كه گياهاني مانند گل مرغ بهشتي مي‌توانند به عنوان منبع ايده براي مكانيزم‌هاي ارتجاعي جديد عمل كنند و از آن‌ها براي سيستم‌هاي باز و بسته‌شونده در طراحي فضاهاي شهري همچون سايه‌بان‌هاي متحرك استفاده گردد.