توصيف منحني هاي چربي شير گاوميش هاي خوزستاني و آذري

شناسايي نحوه و ميزان تغييرات توليد شير و تركيبات آن در طول دوره شيردهي از اساسي ترين و پايه اي ترين نيازهاي پرورش دام هاي شيري است تا از اين طريق نيازهاي تغذيه اي و فيزيولوژيكي حيوان قابل پيش بيني بوده و امكان مديريت تغذيه و تنظيم پروسه هاي اصلاح نژادي كارا ميسر شود. مدل سازي منحني تركيبات شير (مقدار و درصد چربي)، بررسي اثر عوامل محيطي بر پارامترهاي منحني و بررسي برهمكنش پارامترهاي مذكور بر يكديگر اهداف پژوهش حاضر مي باشند. به اين منظور، داده‌هاي 15065 و 15225 دوره شيردهي از نژاد خوزستاني به ترتيب براي صفات مقدار و درصد چربي و تعداد 9571 و 9721 دوره شيردهي از نژاد آذري به ترتيب براي دو صفت مذكور مورد استفاده قرار گرفت. زايش اين گاوميش ها بين سال‌هاي 1371 تا 1388 توسط مركز اصلاح نژاد ركوردبرداري شده بود. تابع وود براي منحني‌هاي حيواناتي كه در بازه زماني زايش تا 240 روز تعداد حداقل 4 ركورد ماهانه ثبت شده داشتند، برازش داده شد و پارامترهاي منحني به صورت انفرادي به دست آمد و سپس اهداف تحقيق دنبال شد. نتايج نشان داد كه درصد چربي شير نژاد آذري در كل دوره شيردهي بيشتر از نژاد خوزستاني بود ولي به جهت توليد شير كمتر نسبي آن، مقدار توليد چربي روزانه كمتري داشت. عوامل غير ژنتيكي هر كدام به طريقي بر تغييرات منحني صفات مورد بررسي مؤثر بودند ولي اين تأثيرات بخصوص بر زمان و مقدار توليد در اوج توليد چربي يا قعر منحني درصد چربي مؤثر بودند. آزمون همبستگي‌هاي فنوتيپي بين پارامترها براي منحني مقدار و درصد چربي با يكديكر الگوي معني دار متفاوتي را نشان دادند. به طوري كه شروع توليد، شيب مرحله افزايشي، شيب مرحله كاهشي، اوج توليد، در دو اكوتيپ همبستگي مثبت متوسط تا پايين را نشان داد در حالي كه همين فراسنجه ها با روز اوج توليد و توليد كل 240 روز همبستگي معني دار متوسط پاييني را نشان دادند. در نهايت مي توان چنين استنباط نمود كه گاوميش خوزستاني به جهت توليد شير روزانه بالاتر در مقايسه با نژاد آذري داراي استعداد و توان ژنتيكي كمتري براي درصد چربي ولي توان ژنتيكي بيشتري براي مقدار چربي روزانه مي باشد. روزهاي 60-65 بازه زماني تقريبي قعر منحني درصد چربي گاوميش هاي ايراني است كه با اوج توليد شير منطبق و همزمان است ولي اوج توليد چربي حدود 10-15 روز ديرتر اتفاق مي افتد كه در بازه زماني تقريبي 75-90 روز بعد زايش مي باشد. نتايج اين تحقيق به عنوان اولين گزارش از لحاظ حجم داده هاي مورد استفاده براي توصيف منحني تركيبات شير نژادهاي گاوميش ايراني است كه اطلاعات ايجاد شده شايد بتواند در بهبود برنامه هاي تغذيه اي و ژنتيكي براي اين دام ارزشمند كمك كند.