بررسي تطبيقي ويژگي هاي زباني عشاق نامه عراقي و عبيد زاكاني

عشّاق نامه يا دَه نامه گونه اي از ادبيات غنايي است كه در وصف عشق و حالات عاشق و معشوق بوده و معمولاً غزلياتي نيز از زبان عاشق و معشوق در لابلاي مثنوي مي آيد. در بين بزرگان ادب فارسي شاعران معدودي به اين نوع شعر اقبال نشان داده اند از جمله: فخرالدّين عراقي، عبيد زاكاني، اوحدي مراغه اي. فخرالدّين عراقي از بزرگان تصوّف و شاعران بلند پايۀ ايران در قرن هفتم هجري است از اين شاعر بزرگ آثار ارزنده اي برجاي مانده است. عشّاق نامۀ عراقي در قالب غزل و مثنوي است و او بيشتر به مضامين عرفاني و معنوي توجّه دارد و در بند لفّاظي و تصويرگري و تكلّف نيست. در بيشتر شعرهايش شور و شوقي بي مانند كه نشانۀ التهاب دروني است ديده مي شود. مثنوي و قصيده هايش بيشتر رنگ تحقيق دارد و فاقد لطافت غزل هاي اوست. عبيد زاكاني شاعر و نويسندۀ مشهور در قرن هشتم هجري است. نيروي ابتكار در عبيد زياد است چنانكه برخي از ويژگيهاي او همچون مثنوي عشّاق نامه به كلّي درادب فارسي تازگي دارد. در اين مقاله به بررسي ويژگيهاي زباني عشّاق نامۀ عراقي و عبيد زاكاني كه عبارتند از: از جمله: ويژگي هاي لغوي از قبيل كاربرد لغات و تركيبات عربي و كاربرد لغات كهن فارسي و همچنين ويژگي هاي نحوي سبك خراساني و عراقي، كه شامل: كاربرد ماضي استمراري و مضارع اخباري با ((همي)).

Oshaghnameh or Dahnameh is a kind of lyrical literature, usually describing love and conditions of lover and beloved, and some lyrical poems are found in rhymed couplets. Among masters of Persian literature, a few poets have shown interests in such a poem including Fakhr Al-Din Iraqi, Obeid Zakani, Ohedi Maragheie, etc. Fakhr Al-Din Iraqi is of masters in mysticism and eminent Iranian poets in 7th century. There are outstanding works from the poet. His Oshaghnameh is in a lyrical and rhymed style; he mostly focuses on mystic and spiritual themes and is not involved in verbiage, illustrations and ornateness. In most of his poems, there is a unique passion showing his internal agitation. His rhymed couplets and odes are mostly research oriented and are free of the delicacy he has used in his lyrical poems. Obeid Zakani is a famous poet and writer in 8th century. Obeid has a powerful initiative talent in a manner some of his works are generally new in Persian literature; for example, his Oshaghnameh, in rhymed couplets, is an approach to describing poet s story and a tragic love he has had once. In the present paper, the writer has compared Iraqi Oshaghnameh with Obeid s Oshaghnameh and studied the vocabulary ranges, rhetorical elements (verbal and spiritual) and content bases of both works.