«مواهب الهي» و لزوم تصحيح مجددآن

«مواهب الهي» كتابي است تاريخي- ادبي نوشتۀ معين الدّين بن جلال الدّين محمد يزدي مشهور به معلّم بين سالهاي756- 767. وي از علماي ديني و رجال متنفّذِ آل مظفّر در قرن هشتم بود. مواهب الهي اوّلين كتاب دربارۀ خاندان مظفّر است كه به سفارش و تشويق امير مبارز الدّين (700-765) آغاز گرديد و در دهۀ نخست حكومت شاه شجاع (733-786) به پايان رسيد . اين تاريخ دودماني به جهت اشتمال بر وقايعِ تاريخي و شرح حال رجال خاندان مظفّري (به ويژه مبارزالدّين و شاه شجاع) در رديف موثّق ترين كتاب هاي تاريخي است. مؤلّف، مطالب را يا از ديدار خود – كه ملازم و منشي شاه شجاع بوده – نوشته و يا از افراد ثقه شنيده است و چون ديگر تواريخ سفارشي از مبالغه و ملاحظه-كاري و كتمان حقايق خالي نيست. اغلب حوادث مندرج در كتاب مربوط به شهرهاي يزد، كرمان، اصفهان، فارس و لرستان است. عمدة مطالب كتاب دربارة جنگ هاي امير مبارز با شاه شيخ ابواسحاق است و توسعه طلبي هاي اميران مظفّري:امير مبارز و پسرش شاه شجاع. قلمرو گستردۀ آل مظفّر در عصر فترت (736- 795) و معاصر بودن برخي شاهان مظفّري با حافظ – كه ممدوح او نيز بودند- بر اهميّت تاريخي اين خاندان افزوده است. نثر فنّي كتاب در ادامۀ تواريخِ فنّي و متكلّف فارسي است و پُر از عبارت پردازي ها و صنايع ادبي گوناگون و ابيات فارسي و عربي. اين امر استفاده و استخراج نكات تاريخي كتاب را دشوار ساخته است. خوشبختانه نسخه هاي فراواني از اين كتاب دركتابخانه هاي ايران موجود است. سعيد نفيسي در سال 1326شمسي بخش اوّل كتاب- تا فتح شيراز ( 754) - را از روي نسخه اي متأخّر و نامعتبرِ قرن يازدهمي تصحيح كرده-است. اين چاپِ ناتمام به علّتِ شتابكاري و ويرايش نكردن ناشر و كاستي ها و اغلاطِ نسخه، ضرورت تصحيح مجدّد را الزام مي كند.