تأمّلي در نمودهاي اخلاق فردي و جمعي فرهنگ ايراني در انديشۀ امام رضا(ع)

“A survey on manifestations of personal and collective ethics of Iranian culture in paradigm of Imam Reza (PBUH)”

احاديث و روايات نقل شده از معصومينعليهم السلام يكي از آبشخورهاي غني و قابل اعتنا براي درك هر چه بهتر بن مايه هاي اسلام ناب محمّدي است؛ از اين رو، پژوهش هاي دامن گستري با محوريت سيرۀ آنان، به خصوص سيرۀ اخلاقي امام رضا(ع) به انجام رسيده است و وجوه گوناگون اخلاق فردي و جمعي ايشان را كاويده اند. در اين جستار سعي كرده ايم وجوه اخلاق فردي و جمعي فرهنگ ايراني را با تكيه بر دوره اي خاص از تاريخ، يعني دوران ساسانيان، مورد بررسي و مطالعه قرار دهيم. سپس محورهاي اصلي اين مفاهيم اخلاقي را كه به شيوۀ استقرايي مبتني بر تحليل و با تكيه بر مطالعات كتاب خانه اي و اسنادي بازكاوي شده اند، با انديشه هاي هشتمين پيشواي شيعيان تطبيق داده، بازتاب آن را در تفكر آن حضرت تحليل كنيم. با تأمل بيشتر و به ديدۀ انصاف بايد گفت كه هيچ يك از فضايل اخلاقي كه در دو وجه فردي و جمعي، در آثار نقل شده از حضرت رضا(ع) ذكر شده اند، با مفاهيم اخلاق فردي و جمعي كه در كتب نوشته شدۀ پيش از ورود اسلام آمده است، منافاتي ندارند؛ بلكه مؤيد آن و در برخي موارد تشويق و ترغيب مخاطب به رعايت آن مفاهيم است كه اين امر، خود نشان از روح بلند حضرتش دارد.