پيامدهاي فيتوشيميايي پرتوتابي فرابنفش بر گياه نعناع فلفلي در حضور و عدم حضور ميكروارگانيسم هاي اندوفيت

تنش هاي محيطي مانند پرتو هاي فرابنفش باعث تغيير در مقدار و كيفيت مواد موثره در گياهان و عملكرد اقتصادي گياهان دارويي مي شوند. اندوفيت ها ميكروارگانيسم هاي همزيست با برخي گياهان هستند كه مقاومت گياه در شرايط تنش هاي محيطي را افزايش مي دهند نعناع فلفلي با نام علمي Mentha piperita L. از خانواده نعناعيان از جمله گياهان دارويي است كه اسانس آن مصارف دارويي فراواني دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسي اثر تابش پرتو فرابنفش A و B در حضور و عدم حضور اندوفيت روي برخي صفات فيتوشيميايي و ميزان اسيدهاي فنليك (فنيل پروپانوئيد) در اين گياه دارويي بود. در شرايط گلخانه اي، آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي انجام گرفت. فاكتور اول در 2 سطح، حضور اندوفيت هاي خود گياه به صورت طبيعي و عدم حضور آنها كه توسط قارچ كش توپاز و آنتي بيوتيك عمومي از بين برده شد و فاكتور دوم پرتوتابي فرابنفش در 9 سطح با لامپ هاي UV-A (365 نانومتر) و UV-B (310 نانومتر) انجام شد كه تيمارها عبارت بودند از شاهد (بدون دريافتUV)، دريافت 2 ساعت در روز UV-A، دريافت 4 ساعت در روزUV-A ، دريافت 5 دقيقه در روز UV-B، دريافت 10 دقيقه در روز UV-B، دريافت 2 ساعت + UV-A 5 دقيقه UV-B، دريافت 2 ساعت+ UV-A 10 دقيقه UV-B، دريافت 4 ساعت+ UV-A 5 دقيقه UV-B، دريافت 4 ساعت+ UV-A 10 دقيقهUV-B بود. براساس نتايج به دست آمده از اين پژوهش در طول مدت تابش پرتو فرابنفش به گياهان ميزان فنل كل، فلاونوئيد كل، آنتوسيانين كل و فعاليت آنتي اكسيداني نسبت به گياه شاهد افزايش يافت بيشترين ميزان فنل كل ، ميزان فلاونوئيد كل و آنتوسيانين كل در تيمار 4 ساعت UV-A و بيشترين فعاليت آنتي اكسيداني در تيمار 4 ساعت UV-A + 10 دقيقه UV-B مشاهده شد. حضور اندوفيت ها بر بيشتر اين صفات فيتوشيميايي تاثيري نداشت اما برهم كنش فرابنفش و اندوفيت بر محتواي فلاونوئيد كل وآنتوسيانين كل معني دار بود به طوري كه حضور اندفيت با اينكه بر توليد فلاونوئيد كل و آنتوسيانين كل تحت تابش فراينفش تاثير افزايشي داشت اما در پرتوتابي UV-A فلاونوئيد كل بيشتر و تحت پرتوتابي UV-B آنتوسيانين كل بيشتري توليد شد. ميزان اسيد هاي فنليك فنيل پروپانوئيد (رزمارينيك اسيد، كافئيك اسيد و كلروژنيك اسيد) طي پرتو دهي فرابنفش افزايش يافت، بيشترين ميزان در4 ساعت UV-A رزمارينيك اسيد(3.18 ميلي گرم در گرم وزن عصاره)، كافئيك اسيد (0.87 ميلي گرم در گرم وزن عصاره) و كلروژنيك اسيد (5.39 ميلي گرم در گرم وزن عصاره) و كمترين ميزان آن در تيمار شاهد مشاهده شد. حضور اندوفيت ها تاثيري بر توليد اين نوع فنليك ها نداشت.