بررسي تنوع ژنتيكي جمعيت هاي گونه Thymus eriocalyx با استفاده از ماركر مولكولي RAPD

جنس Thymus L. يكي از بزرگترين جنس هاي خانواده نعنا و يكي از مشهورترين جنس هاي متعلق به گياهان آروماتيك است. گياهان اين جنس به دليل دارا بودن اسانس هاي روغني و كاربرد وسيع در صنايع دارويي و غذايي، ارزش تجاري دارند. گونه Thymus eriocalyx يكي از گونه هاي اين جنس است كه انحصاري فلات ايران است. هدف از اين پژوهش، شناخت تغييرات حاصل از قرار گرفتن افراد جمعيت هاي اين گونه در شرايط مختلف اكولوژيكي است كه مي تواند به صورت تنوع درون گونه اي در سطوح مختلف تجلي يابد. براي تشخيص نوع تنوع از روشهاي مختلف استفاده مي شود. به منظور بررسي هاي مولكولي در افراد جمعيت هاي گونه Thymus eriocalyx در ايران، 10 رويشگاه در استانهاي لرستان، مركزي، همدان، كرمانشاه و كردستان جهت انجام مطالعات انتخاب شد (با استفاده از روش DSS) (تعداد 50 نمونه گياهي). تعداد 15 پرايمر 10 نوكلئوتيدي انتخاب گرديد. داده هاي مولكولي بر اساس آزمايشات RAPD، جمعيت ها را در 5 گروه مجزا قرار داد. آغاز گرهاي مورد استفاده 71 باند ايجاد كردند كه 68 باند پلي مورفي نشان دادند. آغازگرهاي OPA-05، OPA-17، OPD03 و OPE-20 با داشتن بالاترين درصد پليمورفيسمي و شاخص نشانگري، داراي قابليت بسيار خوبي براي بررسي تنوع ژنتيكي در گونه مورد مطالعه بودند. جمعيت هاي p2 و p7 بيشترين آلل مؤثر و جمعيت p9 كمترين آلل مؤثر را دارا بودند. بيشترين و كمترين ميزان ميانگين هتروزيگوسي مورد انتظار به ترتيب متعلق به جمعيت P2 و P9 بود. بيشرين تشابه ژنتيكي بين دو ژنوتيپ P2و P3 و كمترين تشابه ژنتيكي بين دو ژنوتبپ P2 و P10 مشاهده شد. نتايج حاصل از تجزيه واريانس داده‌ها (AMOVA) نشان داد كه ميزان تنوع در درون جمعيت هاي اين گونه (68%) از ميزان تنوع در بين جمعيت ها (32%) بيشتر است كه اين حقيقت، اهميت گزينش تك بوته و توجه به افراد در برنامه هاي اصلاحي آويشن را ثابت مي كند.