تحليل هزينه فايده گياهان دارويي در منطقه سيستان

طرح بزرگ انتقال آب با لوله در دشت سيستان با هدف تامين آب، و اصلاح الگوي كاشت و اقتصادي كردن توليد در اراضي كشاورزي در سطح 46000 هكتار و با صرف هزينه بسيار زياد در سال 1393آغاز شده است. يكي از نيازهاي اساسي در اين طرح تعيين الگوي كاشت متناسب با هيدرواقليم منطقه است بطوريكه تركيب محصولي ارائه شده در الگو از نظر اقتصادي زمينه مناسبي را براي توليد و مشاركت كشاورزان فراهم نمايد. جهت بررسي تركيب هاي محصولي بر اساس ظرفيت هاي منطقه از اطلاعات پروژه تحقيقاتي با عنوان تعيين الگوي بهينه كشت محصولات در روستاي هاي كيخا و ده بلند از توابع شهرستان هامون واقع در استان سيستان و بلوچستان كه در سال زراعي 95-94 با كشت گياهان دارويي رازيانه، بابونه، زيره سبز، اسفرزه، زنيان، سياهدانه، گندم نان، گندم دوروم، عدس، باقلا ، كلزا و گلرنگ در سطحي معادل 1 هكتار انجام شده، استفاده گرديده است. تجزيه و تحليل اطلاعات با استفاده از معيارهاي ارزش فعلي خالص، نرخ بازده داخلي، نسبت منفعت به هزينه و تحليل حساسيت انجام شده است. نتايج نشان داد نسبت فايده به هزينه گياهان دارويي به ترتيب معادل 3/87، 3/89، 4/6، 5/37 ، 4/7 و 4/7 بود. از اين رو با توجه به عملكرد و مثبت بودن اين نسبت در منطقه كليه گياهان دارويي مورد بررسي از نظر اقتصادي مقرون به صرفه بوده و مي توانند در ايجاد تنوع كشت و افزايش درآمد موثر باشد. علاوه بر اين گياه دارويي اسفرزه با نسبت 5/37 اقتصادي ترين محصول انتخاب شد. يعني يك ريال سرمايه گذاري در انجام كشت اين محصول 3/5 ريال منفعت براي كشاورزان ايجاد مي نمايد. علاوه بر آن نتايج حاصل از ارزيابي معيارهاي ارزش فعلي خالص و نرخ بازده داخلي نشان ميدهد كه نرخ بازده داخلي 184% كه بيشتر از نرخ بهره بانكي مي باشد و ارزش حال منافع مثبت مي باشد بنابراين اين الگو كشت داراي توجيه اقتصادي مي باشد. و كشت آن در منطقه به صرفه بوده است. نتايج اين مقاله مي تواند در صورت تشكيل تعاوني توليد و بازار يابي و دسترسي به بازارهاي هدف تحولي بزرگ در زمينه ماندگاري كشاورزان در روستاها و تامين امنيت منطقه و كشور ايجاد نمايد.