بررسي پديده‌حاشيه نشيني در كلان شهرهاي جهان نمونه موردي: قاهره

با افزايش جمعيت جهان پديده حاشيه نشيني به سرعت و بخصوص در كلان شهرهاي جهان افزايش يافت. اين پديده بنا به علل مختلف در ميان مهاجراني كه قدرت ورود به بستر اصلي شهر را نداشته و به طور غير قانوني در زمين هاي نامرغوب حاشيه شهرها شكل گرفت و پيامدهاي بسياري را به دنبال داشت. در سال 1950 دو شهر نيويورك و توكيو، علاوه بر آن در سال 1975 شانگهاي و مكزيكو سيتي و در سال 2005 شانزده شهر ديگر جهان نيز به مجموعه اين كلانشهرها افزوده شد. (United Nations-2005) هدف مقاله حاضر بررسي علل، زمينه ها و پيامدهاي ايجاد و توسعه مناطق حاشيه نشين در كلان شهرهاي جهان و به طور موردي شهر قاهره بوده و روش مطالعه مبتني بر مطالعات كتابخانه‌اي و برگرفته از اسناد مي‌باشد. نتايج مطالعات انجام شده نشان مي‌دهد كه مهاجرت به عنوان عامل اصلي حاشيه نشيني در كلان شهرها موجب از هم گسيختگي شكل اصلي شهر شده و عدم تطابق آن با امكانات و زيرساخت‌هاي شهري، مهاجرين اكثرا فقير را مجبور به اسكان در حواشي و مناطق فقير نشين شهرها مي‌كند. اسكان غير‌رسمي، تراكم بالاي جمعيت و ساختمان، فقدان امكانات عمومي، افزايش جرم و جنايت، گسترش فقر و مشاغل خرد و كاذب، كاهش امنيت به خصوص براي زنان و كودكان و .... از پيامدهاي بسيار اين نوع سكونت به مورد بررسي قرار مي گيرد. در اين بين سياست هاي كلان شهري و علي الخصوص ضعف مديريت شهري به عنوان عامل افزايش مشكلات پديده حاشيه نشيني بررسي مي گردد. از طرفي در قاهره، پايتخت كشور مصر، بسياري از برنامه هاي توسعه اي شهر به ساخت و ساز در اطراف شهر پرداختند. اين روند از سال هاي 1970 ميلادي آغاز و تا 20 سال بعد ادامه يافت. (Ismail Salwa). در اين بازه بسياري از زمين هاي زراعي تحت ساخت و ساز قرار گرفت، اما به اين كه هزينه هاي خانه سازي در اين مناطق براي بسياري از متقاضيان ميسر نبود، موجب شكست برنامه هاي دولتي در چنين ساخت و سازهايي شد. امروزه بسياري از از مردم كم درآمد و روستايياني كه در جستجوي شرايط بهتر زندگي به قاهره مهاجرت كرده‌اند، به خانه سازي هاي غيرقانوني در املاك خصوصي و عمومي روي آورده اند تا جايي كه رشد حاشيه نشيني در اطراف قاهره از سال هاي 1996 تا 2006 به 2% رسيده است.