جستاري پيرامون ايده هاي معماري در سازه هاي مشبك فضايي؛ مطالعه موردي: كشورهاي اسلامي

انسان ها از زمان برپاسازي نخستين سرپناه هاي سكونتي تاكنون همواره در پي يافتن راه حل هاي بهينه جهت ايستايي اجزاي ساختمان بودند. سازه هاي فضايي حاصل پيشرفت فناوري هوايي با ورود به معماري، ساختار پوششي سبك با دهانه هاي وسيع را در اختيار معماران قرار داد و شبكه هندسي مدولار اجزاي سازه اي در مشبك هاي فضايي، ايده هاي معماري را با بن مايه ي فرم زا غنا بخشيده است. اين نوشتار با هدف كنكاش رابطه معماري و سازه هاي مشبك فضايي، به بررسي وزن كيفي سازه در فرايند طراحي معماري و تفسير اصطلاحات سازه به مثابه معماري و سازه فرم زا مي پردازد. با توجه به ماهيت موضوع، راهبرد تحقيق با هدف تفسير شرايط موجود، كيفي و روش تحقيق در اين بررسي توصيفي- تحليلي است. از آنجا كه بيان بصري سازه فضايي جزو برنامه زيباشناختي اثر معماري مي باشد، با بررسي نمونه هاي موجود، يافته هاي اصلي پژوهش نشان مي دهد سازه هاي فضايي معاصر بيش از پيش در بيان معمارانه فضا سهيم مي باشند. نماياني اجزاي سازه هاي مشبك فضايي به شكل شبكه اي حجيم و گسترده در ديد بصري ناظر، برتري سازه را به معماري القاء مي نمايد. گويي فناوري با بار تكنيكي خود به فضاي معماري مسلط مي شود و بياني زيبايي شناسانه از سازه را به فضا مي بخشد. مفهوم آزادي پلان و تأثير غالب فرم سازه بر فرم معماري، نقش پررنگ آن را در كيفيت مكاني تأكيد مي نمايد. آشنايي طراحان با فرمول بندي سازه هاي فضايي مدولار مشبك و بهره گيري از فرم هاي پوشانه هاي معماري ايراني از جمله قوس، طاق و گنبد كه آنها نيز سازه هايي مدولار بودند، امكان مداخله طراحان را در كشورهاي اسلامي در شكل پوشش ها و از طرفي بهره گيري از ارزش هاي پايدار معماري اسلامي را در بازنمايي نمادها و نشانه هاي معماري مساجد گذشته با هدف طراحي مساجد معاصر فراهم مي آورد.