ارزيابي تخصصي ارتباط ميراث فرهنگي و هويت مكان در محله ارگ مشهد

عدم كارايي و نياز به تغيير در مراكز تاريخي شهرها همواره از موضوعات پيشروي طراحان و برنامه ريزان شهري بوده است. در مواجهه با اين موضوع رويكردهاي متفاوت حفاظت و نوسازي مطرح مي باشد. از سوي ديگر، امروزه تغييرات گسترده و روز به روز در بخش تاريخي شهرهاي اسلامي كه سرشار از ميراث فرهنگي ميباشند، شهروندان را با خطر انقطاع در بازيابي خود در مكان مواجه نموده است. اين موارد ضرورت توجه به هويت مكان و ميراث فرهنگي را روشن مي نمايد. اگرچه اين دو مفهوم هر يك به طور مجزا موضوع مورد مطالعه در شاخه هاي مختلف علوم محيطي بوده اند، تاكنون تاثير متقابل و پيچيده اين دو مفهوم بر يكديگر كمتر مورد بررسي قرار گرفته است. ميراث فرهنگي به دودسته ملموس و غير ملموس قابل تفكيك مي باشند. مقاله حاضر به بررسي رابطه و تاثير ميراث فرهنگي ملموس بر هويت محله ارگ در بخش تاريخي شهر مشهد ميپردازد. محله ارگ به عنوان يكي از قديمي ترين محلات شهر مشهد اگرچه از محلاتي است كه همچنان واجد بيشترين عناصر ميراثي مي باشد، اما با افت كاركردي و فيزيكي نسبت به گذشته خود نيز مواجه بوده است. به اين منظور ابتدا بر پايه بررسي ادبيات نظري مرتبط با هويت مكان و ميراث فرهنگي مدلي در خصوص ارتباط اين دو مفهوم در مكان ارائه شده واز نتيجه انطباق مدل پيشنهادي با بررسيهاي ميداني در محله ارگ گزاره هايي پيشنهاد شد كه رابطه ميراث فرهنگي و هويت را در اين محله نشان ميدهد. در مرحله بعد اين گزاره ها توسط متخصصيني كه آشنايي نسبي با محله ارگ داشتند ارزيابي گرديد. هدف از ارزيابي معرفي اولويتهاي راهبردي در راستاي حفظ انسجام هويتي به واسطه ميراث فرهنگي در اين محله ميباشد. در اين مقاله از روش پژوهش كيفي با رويكرد قالب توصيفي -تحليلي و شيوه هاي مطالعه كتابخانه اي و مطالعه ميداني در محله ارگ بهره برده شده است. نتايج پژوهش ضرورت رويكرد بين رشته اي در موضوع درك پويايي هاي مكان و حفظ هويت مكان را روشن ميسازد. به علاوه نتايج نشان مي دهد مطالعه ادراكي زمينه در تشخيص عناصر ميراثي يك محيط در حفظ هويت يك مكان تاثير بسزايي دارد، زيرا فرايند ادراكي رد و تكميل در هويت مشابه مفهوم لنز «انسجام يا ارتباط» در ادارك ميراث فرهنگي مي باشد.