بررسي آزمايشگاهي اثر عدم تقارن طولي فرم‌هاي بستر تلماسه و شكنج درحضور بسترهاي تخت و شني بر مقاومت جريان

مقاومت در برابر جريان پارامتر اوليه و مهم در تعيين تراز و پروفيل سطح آب و سرعت جريان در رودخانه هاي طبيعي است. تراز سطح آب يك پارامتر بسيار مهم در تعيين حد و حريم بستر سيلابي رودخانه‌ها و سازه هاي مهم در رودخانه ها مانند سازه‌هاي كنترل سيل، سد‌هاي انحرافي و پل‌ها مي‌باشد. روابطي كه تاكنون توسط ساير محققين براي تعيين مقاومت هيدروليكي در مقابل جريان در حضور فرم‌‌‌هاي بستر توسعه داده شده‌اند، بر اساس داده‌هاي آزمايشگاهي و با فرض متقارن بودن فرم‌ بستر در طول كانال بوده اند، لذا ضرورت مطالعه شرايط عدم تقارن طولي فرم‌هاي بستر و بررسي آزمايشگاهي جنبه هاي مختلف هيدروليكي چنين عدم تقارن در فرم‌هاي بستر كه با توجه به شرايط متنوع رسوبي و هيدروليكي در شرايط طبيعي امري محتمل است لازم و داراي اهميت فراواني است .در اين تحقيق اثر عدم تقارن طولي فرم‌هاي بستر بر مقاومت هيدروليكي در مقابل جريان در آرايش‌هاي طولي مختلفِ فرم‌هاي بستر بر روي فرم‌هاي بستر تلماسه و شكنج مصنوعي و در شرايط حضور بستر شني و بستر هموار مصنوعي بصورت آزمايشگاهي مورد بررسي قرار گرفته است. مجموعا 12 آرايش طولي نامتقارن از فرم بستر به همراه 4 آرايش طولي با فرم بستر متقارن در قالب 45 آزمايش به انجام رسيد. نتايج نشان داد ضريب زبري مانينگ بر روي بستر شكنج در آرايش نامتقارن نسبت به آرايش متقارن بطور متوسط حدود 90 تا بيش از 150 درصد افزايش يافته است. همچنين اين نتايج بيان كننده افزايش ضريب زبري مانينگ بر روي بستر هموار در آرايش نامتقارن نسبت به آرايش متقارن از حدود بيش از 100 تا 170 درصد مي‌باشد. بنابراين نتايج بنظر مي رسد براي تخمين ضريب زبري مانينگ يك آبراهه طبيعي يا رودخانه، علاوه بر اطلاعات مربوط به زبري و فرم بستر مقطع مورد نظر، ضروري است تا اطلاعات مربوط به ضريب زبري و فرم بستر در بازه‌اي معين در بالادست و پايين دست نيز مورد توجه قرار گيرد.