كليدواژه :
علم , دين , قرآن , رابطه , تعامل , تعارض
چكيده فارسي :
چكيده
بحث از رابطه علم و دين (مراد از دين در اين مقاله برجسته ترين متن و منبع دين اسلام يعني قرآن كريم است) از اهميت فراواني برخوردار است؛ زيرا كشف رابطه‌ي تعامل يا تعارض علم و دين، در پيشرفت و پويايي معرفت دينى و علمى و نهايتاً در كشف حقيقت مؤثرخواهد بود. از لحاظ عقلي، چهار نوع رابطه (جدايي، تداخل، تعارض يا تعامل) براي علم و دين، قابل تصور است. قطعا انتخاب هركدام از روابط فوق، علاوه بر مباحث نظري و ميان رشته‌ي (مانند قرآن و علوم) بر فهم و تفسير آيات و شيوه‌ي برداشت (بويژه برداشت علمي) از قرآن تأثير گذار است. تحقيق حاضر با هدف كشف رابطه‌ي علم و دين (قرآن) با تأكيد بر ديدگاه آيت الله جوادي آملي، با روش تحليلي-توصيفي و ابزار كتابخانه ي (مراجعه به كتب، مجلات و...) نگاشته شده است.
يافته هاي تحقيق نشان ميدهد، تعارض و جدايي علم و دين در اسلام و در ميان انديشمندان مسلمان جايگاهي ندارد و رابطه‌ي علم و دين يا از نوع «تعامل» است (ديدگاه فرهنگسان علوم) و يا از نوع «تداخل». بر اساس ديدگاه استاد جوادي آملي، رابطه ي علم و دين بصورت عموم و خصوص مطلق است. يعني ايشان معتقد است كه علم جزء دين است (تداخل علم و دين) و تمام علوم در متن منابع نقلي (قرآن و روايات) به صورت اصول كلي وجود دارد داشته و قابل استخراج است (البته با تبيين هاي كه ايشان ارايه مي كند) و اين وظيفه‌ي عالمان است كه مطالب علمي را با تأمل و تدقيق از آن استخراج كنند همانگونه كه فقها از يك اصل «لاتنقض القين بالشك» استصحاب را نوشتند كه مستلزم پنج سال كار مستمر علمي (اعم از سطح و خارج) است.
كليدواژگان: علم، دين، قرآن، رابطه، تعامل، تعارض
چكيده لاتين :
Abstract
The discussion of science and religion is one of the most pivotal topics in the studies of religion. The analysis of the relationship between science and religion has a special place among the scholars, especially the philosophers of religion, because the discovery of the conflicting or interactive relationship between science and religion, will change the understanding and interpretation of the verses altogether. Thus, it is essential to know the type of the relationship between science and the Quran; for it plays an important role in the theoretical and interdisciplinary subjects (such as the Quran and the sciences) And will be very effective in extrapolating points [especially the scientific concepts] from the Quranic verses. The analysis made by scholars, especially the philosophers of religion about the relationship between science and religion, is varying. Intellectually, four types of relationship are conceivable between science and religion: the separation of science and religion, overlapping relationship, conflicting relationship and finally interaction relationship. None among the Muslim thinkers and intellectuals subscribe to the theory of conflict and separation between science and religion. According to the Shiite thinkers, the relationship between science and religion is either from the type of ‘overlapping’ as Ayatullah Javadi Amoli supports, or is from the type of interaction , as some other scholars support it. In Islam, each of the science and the religion are worthwhile and solves the problem on condition that they should be taken together. What is emphasized in this article is the view of Ayatullah Javadi Amoli, on the basis of which the relation between science and religion is public and absolute. In the sense that according to him, science is a part of religion, and all sciences are inside religion and can be extracted from it. Of course, with the explanations he provides.
Keywords: science, religion, Quran, relationship, interaction, conflict
