تبيين نشوز زوج در قرآن بر اساس آيه 128 سوره نساء

Explaining the couples’ disobedience [Nushuz] in the Qur an based on the 128th verse of chapter al-Nisa

چكيده نشوز زوج، يكي ازمباحث مهم فقه و حقوق خانواده است كه به طور مستقيم در قرآن كريم ريشه دارد و آيه‏اي به آن اختصاص يافته است. با وجود اين، ابهام‏ها و اختلاف‏هايي نسبت به معناي «نشوز» در اين آيه وجود دارد. براين‏ اساس سوال اصلي و فرعي پژوهش به ترتيب عبارتند از اين‏كه واژه «نشوز» در آيه 128 سوره نساء به چه معناست؟ همين‏طور كلمه «إعراض» در آيه مذكور به چه معناست؟ بنابراين نوشتار حاضر با هدف تبيين كلمه «نشوز» در آيه 128 سوره نساء و با شيوه توصيفي - تحليلي انجام گرفت. يافته‏هاي پژوهش براساس شواهد روايي، تفسيري و لغت‏شناسي نشان مي‏دهند واژه «نشوز» در اين آيه به معناي «طلاق» است و واژه «إعراضاً» به اين معنا است كه مرد از همسر كنوني خود روي‏گردان شود و به سمت زن ديگري براي ازدواج متمايل شود. يافته ديگر اين‏كه «نشوز زوج» به دو قسم تقسيم مي‏شود: 1- نشوز حرام؛ كه همان خارج شدن زوج است از وظايف واجب بر عهده او. 2- نشوز غير حرام؛ زماني است كه مرد از زن كراهت داشته و قصد طلاق دادن او را دارد. واژه‌هاي كليدي: نشوز، قرآن، إعراض، خوف، نشوز حرام، نشوز غير حرام.

Abstract Disobedience [or misconduct] of couples are one of the major topics in jurisprudence and family law, which are directly derived from the Holy Quran and a verse is devoted to it. However, there are ambiguities and differences regarding the meaning of disobedience in this verse. Accordingly, the present article, adapting a descriptive-analytical method, aims to explain the word Nushuz in verse 128 of the chapter al-Nisa. The findings of the study, based on pieces of evidence from the transmitted reports, exegetical traditions and linguistic evidence, indicate that the word Nushuz in this verse means divorce and the term desertion means that the man turns away from his current wife and inclines towards another woman to marry. Another finding is that the couples’ disobedience is divided into two parts: 1. Forbidden disobedience; which is the state where the couples refuse to perform his/her obligatory duties. 2. Unforbidden disobedience: it is when the man disgusts his wife and intends to divorce her. Keywords: Quran, Nushuz [disobedience], desertion, Fear, Forbidden disobedience, Unforbidden, disobedience