چالش نظريه‌پردازي قرآن بنيان و معرفت فقهي

The challenge of Quranic-based theorization and the jurisprudential knowledge

چكيده گزاره‌هاي توصيفي برآمده از نظريه‌هاي علوم انساني، بودن، چيستي و رابطة ميان فعل و انفعالات انسان را بيان مي‌كنند و هيچ دلالتي بر معرفت دستوري و انشاء طلبيِ الزامي ندارند. نظريه‌پردازي قرآن‌بنيان در نهايت به دنبال دستيابي به دستورالعمل‌هايي بر اساس نظريه است كه از آن به رسالت‌هاي قرآني يا معرفت فقهي تعبير مي‌شود. پرسش اين است كه كدام سازوكار در علم اصول، پيوند ميان نظرية قرآني علوم انساني را با معرفت فقهي برقرار مي‌كند؟ براي پاسخ به اين پرسش، سازوكارهاي دلالت گزاره‌هاي توصيفي بر گزاره‌هاي دستوري در علم اصول بررسي و كاربرد آنها در اين باره امكان‌سنجي مي‌شود. در نهايت نشان داده مي‌شود كه از ميان سازوكارهاي هشت‌گانه تنها سازوكار اندراج و انطباق قادر به پيوند دادن معرفت توصيفي نظريه و معرفت فقهي و در نتيجه حل «چالش نظريه‌پردازي قرآن‌بنيان و معرفت فقهي» است. كليدواژگان: نظريه، توصيفي، دستوري، فقهي، اندراج، انطباق.

Abstract The descriptive propositions, derived from theories of humanities, address the nature, existence and mutual interaction of human beings. These propositions are descriptive not prescriptive. The Quranic-based theorization ultimately seeks to obtain instructions from theory which are to be interpreted as Qur anic missions or jurisprudential knowledge. The question is: which mechanism in the science of principles of jurisprudence establishes the link between the Qur anic theory of human sciences and the jurisprudential knowledge? The author has collected his data from library resources and, based on a comparative study, examines the challenge of theorizing in the Qur an. To answer this question, the author believes that there are mechanisms and rules in the science of principles of jurisprudence that descriptive statements play the role prescriptive propositions and laws. Finally, it is shown that among the eight mechanisms discussed, only the mechanism of overlapping and adaptation can link the descriptive knowledge of a theory and the jurisprudential knowledge, and as a result, solve the challenge of Quranic-based theorization and the jurisprudential knowledge . Keyword: Quran, theory, descriptive, prescriptive, jurisprudential knowledge, overlapping, adaptation