مباني و ضوابط مديريت بر پايه مطالعات ميان‌رشته‌اي قرآن و علوم انساني

چكيده جامعيت و جاودانگي قرآن اقتضا مي‌كند آنچه را بشر در مسير رشد و كمال خود به آن نياز دارد بيان كرده باشد و چنين نيز هست. اما از اين نكته نبايد غافل شد كه بهره برداري از اين كتاب آسماني (مانند هر فعاليت علمي ديگري) نيازمند آموختن و به كارگرفتن «روش استنباط» و مبتني بر مباني و پيش فرض‌هاي مشخصي است. از ديگر سوي، يكي از علوم انساني كه نقش مستقيمي در زندگي بشر دارد دانش مديريت است. بر اين اساس، پژوهش ميان رشته‌اي «قرآن و مديريت» و استخراج مؤلفه‌هاي مرتبط با مديريت از قرآن كريم ضروري است. گام اول در اين مسير، استخراج مباني دانش مديريت (و سپس ضوابط حاكم برآن) از قرآن است كه رسالت اين نوشتار همين است. لذا پس از بيان كليات بحث و نيم نگاهي به مباني مديريت آكادميك، ديدگاه قرآن كريم در دو محور «مباني» و «ضوابط» تحليل شده است. نتيجه اين مقاله آن است كه قرآن كريم در علوم انساني و از جمله در مديريت، نظام جامعي ترسيم كرده كه بر پايه مباني الهي استوار، و قادر است تحول شگرفي در آن ايجاد كند. به اين ترتيب كه برخي گزاره‌هاي دانش مديريت را مي‌پذيرد (مانند لزوم تخصص مديران)، برخي را نفي مي‌كند (مانند منفعت محوري، ترجيح رابطه بر ضابطه، و ...) و برخي ديگر را اصلاح مي‌نمايد (مانند معيارهاي گزينش، رابطه مدير با اعضاي سازمان، و ...). به كارگيري اين نظام جامع «مديريت قرآني» مي‌تواند تحول عظيمي در مسير رشد و سعادت دنيا و آخرت بشر ايفا نمايد. واژگان كليدي: قرآن، مديريت، علوم انساني، ميان رشته‌اي، تفسير موضوعي.