مباني قرآن شناختي علوم انساني

چكيده علوم انساني و جايگاه و ارزش آن و نقش آن در تمدن¬سازي، يكي از مباحث مهمي است كه در چند سال اخير ذهن بسياري از دانشمندان ديندار را به خود مشغول كرده است. از سوي ديگر، تحول در علوم انساني و توليد و بومي¬سازي علوم (علم ديني) از اركان انقلاب فرهنگي به شمار مي‏آيد كه بدون آن نمي‏توان اميدي به تحقق تمدن نوين اسلامي داشت. علوم انساني پايه و اساس هر نوع اصلاح، انقلاب و تغيير و تحولي است و در طول تاريخ تمدن، اين علوم همواره نقش عمده¬اي در تمدن¬سازي و فرهنگ¬سازي داشته است. از اين رو، تبيين «علم ديني» (religios science) و تفكيك مرزهاي آن از علم سكولار، يكي از اساسي¬ترين گامهاي ورود به بحث علوم انساني اسلامي است. در اين ميان، مباني قرآن¬شناختي علم ديني يكي از مباحثي است كه در باب علم ديني مطرح مي¬شود. قلمرو و گستره شريعت مهمترين مبناي قرآن¬شناختي علم ديني است كه در اين مقاله مورد تحليل و بررسي قرار گرفته است. نويسنده پس از تببين بحث و چيستي علم ديني، به تأثير قلمروشناسي قرآن در توليد علم ديني پرداخته، و دو رويكرد عمده حداقلي و حداكثري در اين زمينه را مورد بحث قرار داده است. نظريه حداكثري دين رويكردي جامع¬گرايانه است و هر دو بُعد دنيوي و اخروي دين را شامل مي¬شود. اين ديدگاه با استناد به جهت¬گيري دعوت انبياء و جامعيت، جاودانگي و خاتميت دين اسلام اثبات شده است. واژگان كليدي: علم ديني، مباني دين¬شناختي، قلمرو قرآن، هرمنوتيك فلسفي.