مرجعيت علمي قرآن در حوزۀ علوم انساني

The scientific authority of the Qur an and the requirements of the humanities

چكيده مرجعيت علمي قرآن در حوزه علوم انساني؛ موضوعي است كه در اين مقاله مورد پژوهش قرار گرفته؛ با توجه به اين كه دانشگاه‌ها در جهان اسلام بالاترين مراكز تخصصي از جمله در رشته‌هاي علوم انساني هستند كه از نقص آشكار در آگاهي از رسالت خود رنج مي‌برند؛ زيرا علوم مدرن همانگونه كه از منابع غربي اخذ شده بدون تكميل وتطبيق با فرهنگ اسلامي به دانشجويان منتقل مي‌شود؛ در حال كه اين علوم بر مبناي واقعيت‌هاي غربي شكل گرفته و با واقعيت‌هاي جهان اسلام بيگانه هستند؛ واين دوگانگي بين تئوري و واقعيت بزرگ‌ترين عامل ناكارآمدي نيروهاي انساني تحصيل يافته و عدم پيشرفت جهان اسلام است؛ نگارنده مي‌خواهد به منظور توليد دانش و توسعه معارف اسلامي راهكارهاي اساسي جهت رفع نواقص و روش‌هاي اصلاح و اسلامي ساختن علوم انساني موجود را جست‌وجو وتفحص نمايد. با اتخاذ روش تحقيق بنيادي به شيوۀ انتقادي با تفكيك علوم طبيعي از علوم انساني به بررسي سر چشمه‌ها و منابع علوم انساني پرداخته، با بررسي ميزان اعتبار داده‌هاي دانش تاريخ، انسان‌شناسي، مردم‌شناسي وجامعه‌شناسي مدرن ؛ كه جريان نوزايي پس از رنسانس با رويگرداني از تفكر قرون وسطايي مسيحيت به آنها به آنها روي آوردند و بر پايه معلومات حاصله از آنها به باز توليد رشته‌هاي مختلف علوم انساني پرداختند؛ با اثبات نواقص وكاستي‌هاي آنها براي توليد رشته‌هاي گوناگون علوم انساني؛ به اين نتيجه رسيده است كه در دنياي معاصر متقن‌ترين مرجع علمي موثق وعلم آور در زمينه‌هاي مختلف انساني اعم از تاريخ، انسان‌شناسي، مردم‌شناسي و جامعه‌شناسي قرآن كريم است؛ كه براي تحقيق در مورد آنها به روش‌هاي مختلف حسي، تعقلي، استنباطي فرا مي‌خواند. وتنها با مرجعيت علمي قرآن در زمينۀ دانش، روش وارزش مي‌توان به توليد علوم انساني كارآمد رسيد. واژه گان كليدي: مرجعيت، قرآن، علوم انساني، منابع، تاريخ، انسان‌شناسي، مردم‌شناسي.

Abstract The scientific authority of the Qur an and the requirements of the humanities are the subject studied in this article. In order for the author to generate new sciences and develop Islamic teachings, he first tries to explore and understand the basic solutions to eliminate the defects [of the existing methods] and find out new ways of reform and Islamicization of the existing humanities. The writer, by adopting a fundamental research method and emphasizing on laying distinction between natural sciences and the humanities, explores the emergence of the world and human sciences. Furthermore, he studies the evolution of the post-renaissance Western perspective on the universe and the place of man in nature. According to him, the epistemic foundations and human preferences play the role of [a hometown of humanities]. To eliminate the foundational defects and the epistemic and social implications of the existing modern humanities, we have to refer to the scientific-cultural geography of Islam and accept the scientific authority of the Qur an in advance. It has come to the conclusion that: the extension of the monotheistic tendency, God-centeredness, purposefulness of the man and universe in humanities, are although time-consuming, but is the only way to Islamicize and make humanities more efficient. Keywords: Scientific Authority of the Quran, Humanities, the Emergence of Human Sciences, the Foundations of Human Sciences, the Defects of the Humanities.