كليدواژه :
قرآن , تفسير علمي , رنسانس¬علمي , تطبيق , نظريه پردازي علمي
چكيده فارسي :
چكيده
روش علمي در تفسير آيات، به شكلي كم فروغ از ديرباز در بين مسلمانان رواج داشته است؛ دانشمندان مـسلمان بـرجسته‌اي همچون، ابو¬حامد غزالي(504 قمري)، فخر الدين رازي(605 قمري)، بيضاوي(691قمري)، بدر¬الدين زركشي(794 قمري)، جلال الدين سيوطي(910 قمري) را مي¬توان از حاميان عمده انديشه تفسير علمي قرآن نام برد، با نگاهي تاريخي به روشهاي تفسيري، آشكار مي شود كه تنها در قرن سيزده وچهارده است كه تلاش نسبتا مستمري صورت گرفته تا روش تفسير علمي را به منزله روش علمي مستقلي، هم‌طراز با ساير¬ روشهاي تفسير پابرجا سازد. از جمله دلايل اصلي اين رويكرد، اوج گرفتن دانش تجربي در غرب بعد از رنسانس و اطلاع يافتن مسلمانان از آن پيشرفتها و پي بردن به عقب افتادگي-علمي در جهان اسلام بود. اين مسئله واكنشهاي گوناگوني را از سوي انديشمندان مسلمان به دنبال داشت. گروهي كوشيدند تا ثابت كـنند كـه قـرآن نيز، حاوي اطلاعات با معرفت علمي است؛ از اين دسته، گروهي كوشيدند تا جزئيات دانشهاي مختلف را از قرآن استخراج كنند. و گروهي نيز به تطبيق و تحميل گزاره¬هاي علمي بر آيات قرآن پرداختند كه در برخي موارد به تاويل نادست آيات منجر شد. در اين بين گروهي نيز با استخدام گزاره¬ها و روشهاي علوم تجربي به فهم و تفسير آيات قرآن پرداختند و در اين راستا، به كشف نكات دقيق علمي آيات و نظريه پردازيهايي علمي قرآن در علوم تجربي، بويژه علوم انساني دست يافتند.
واژگان كليدي: قرآن، تفسير علمي، رنسانس¬علمي، تطبيق، نظريه پردازي علمي
چكيده لاتين :
Abstract
The scientific method in the interpretation of the verses has long been widespread among Muslims; the prominent Muslim scholars such as Abu Hamid Ghazali (504 A.H.), Fakhruddin Razi (605 A.H.), Baidawi (691 A.H.), Badriddin Zarkashi (794 A.H.), Jalaluddin Soyuti (910 A.H.) can be considered as the main supporters of the Qur anic scientific interpretation. Having a historical look at exegetical methods it becomes clear that only in the thirteen and fourteenth centuries, almost constant efforts have been conducted to found scientific interpretation it as an independent scientific method, beside other exegetical methods. Some of the main reasons for this approach were the advancement of empirical knowledge in the West after the Renaissance, the Muslims’ awareness of those advances and the recognition of scientific backwardness in the Islamic world. This led the Muslim scholars to have a variety of reactions. A group has tried to prove that the Quran also contained scientific knowledge; from this category, a group tried to extract details of various knowledge from the Qur an. The next group also adapted and imposed scientific propositions on the Qur anic verses which, in some cases, led to incorrect interpretations of the verses. In the meantime, a group of people, employing the propositions and methods of the empirical sciences, understood the Qur anic verses and, in this regard, they discovered the exact scientific points of Qur anic verses and developed Quranic theories in experimental sciences, especially in the humanities.
Keywords: Quran, scientific interpretation, Scientific Renaissance, adaptation, scientific theorization
