كليدواژه :
قرآن , لغت , علوم طبيعي و انساني , تفسير علمي.
چكيده فارسي :
چكيده
در عصر حاضر اصطلاحات علوم طبيعي و انساني تفسير قرآن راه يافته است و كتاب‌ها و موسوعه‌ها و تفسيرهاي ميان‌رشته‌اي قرآن و علوم نگارش يافته و حتي رشته قرآن و علوم با گرايش‌هاي متعدد (همچون تربيت، سياست، اقتصاد، مديريت، حقوق، روان‌شناسي، جامعه‌شناسي، طب، نجوم و تاريخ) در برخي دانشگاه‌هاي جهان (مثل دانشكده قرآن و حديث جامعه المصطفي العالميه) شروع شده است. از اين‌رو ضرورت دارد كه شيوه كاربرد واژه‌هاي علوم مختلف در تفسير قرآن تبيين شود.
هدف اين نوشتار آن است كه روش‌شناسي كاربرد واژه‌هاي علوم در تفسير قرآن را توضيح دهد. از اين‌رو به مباني، قواعد، روش‌ها و ضوابط اين بحث مي‌پردازد. و با ارائه مثال‌هايي به شبهات و اشكالات مخالفان اين مبحث پاسخ مي‌دهد.
الف: مباني كاربرد اصطلاحات علوم در تفسير قرآن
1ـ وجود صدها آيه علمي در قرآن و لزوم تفسير آنها.
2ـ شمول هدايت علمي قرآن براي همه ابعاد زندگي و علوم بشري.
3ـ جاوداني و جهاني بودن قرآن و ضرورت تفسير قرآن براي همه نسل‌ها، ملت‌ها و متخصصين علوم با توجه به زبان خاص و مخاطبان آن.
4ـ عدم وجود همه جزئيات علوم در ظواهر قرآن.
ب: قواعد كاربرد اصطلاحات علوم در تفسير قرآن
1ـ وضع لغات براي روح معاني نه مصاديق خارجي.
2ـ بهره‌گيري از قاعده جري و تطبيق مفاهيم بر مصاديق در هر عصر.
3ـ بهره‌گيري از قاعده بطن قرآن و تعيين مصاديق جديد در هر عصر.
ج: روش‌‌هاي كاربرد اصطلاحات علوم در تفسير قرآن
1ـ روش‌استنطاق قرآن، يعني ارائه پرسش بر قرآن در مورد اصطلاحات علمي.
2ـ توجه به ريشه لغوي و معناي اصطلاحي كلمات و آيات قرآن.
د: ضوابط كابرد اصطلاحات علوم در تفسير
1ـ عدم جواز تفسير به رأي (يعني عدم جواز تطبيق اصطلاحات با آيات بدون توجه به قرائن).
2ـ عدم جواز تحميل اصطلاحات علمي بر قرآن (ظاهر آيه دلالت بر اصطلاح علمي داشته باشد و با معناي لغوي و اصطلاحي واژه سازگار باشد)
بنابراين اگر مباني، قواعد، روش‌ها و ضوابط فوق در كابرد اصطلاحات علمي در تفسير رعايت شود و مصاديق جديد مفاهيم قرآني (مثل نيروي جاذبه به عنوان يكي از مصاديق ستون (عمد) در رَفَعَ السَّماوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا (رعد/ 2) ). استنباط شود معناي لغوي و اصطلاحي رعايت شده و خلاف بلاغت صورت نگرفته است، بلكه راه براي تفسير علمي روشمند باز مي‌شود.
كليدواژه‌ها: قرآن، لغت، علوم طبيعي و انساني، تفسير علمي.
چكيده لاتين :
Abstract
In the present era, the terminologies of the natural and human sciences have found their ways to the exegesis of the Qur an, and the books, encyclopedias and interdisciplinary exegeses of the Qur an have been written. Even the discipline of the Qur an and sciences with various tendencies (such as education, politics, economics, management, law, psychology, sociology, Medicine, astronomy, and history) have begun in some universities of in the world (such as the Quran and the Hadith college of Al-Mustafa International University). Therefore, it is necessary to explain the method vocabularies of different sciences are applied in the Qur anic interpretation. The purpose of this paper is to explain the methodology of using scientific vocabularies in the interpretation of the Quran. Hence, it addresses the basics, rules, methods, and principles of this discussion. Furthermore, it will, by providing examples, respond the doubts and misunderstandings of the opponents.
Keywords: the Quran, Sciences, Methodology, Vocabularies, Interpretation
