ارزيابي تنوع مورفو-فنولوژيك در ارقام گندم نان، گندم دوروم و تريتيكاله

Evalution of diversity of morpho-phenological traits in bread wheat, durum wheat and triticale cultivars

به منظور ارزيابي تنوع مورفو-فنولوژيك، 29 رقم گندم نان، گندم دوروم و تريتيكاله با منشاء ايراني و خارجي در سال زراعي 1395-1394 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه صنعتي اصفهان مورد بررسي قرار گرفت. صفات عملكرد بوته، ارتفاع بوته، روز تا خوشه­دهي، روز تا گرده­افشاني، روز تا رسيدگي، طول سنبله، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله و وزن هزار دانه مورد ارزيابي قرار گرفت. نتاج تجزيه واريانس نشان داد كه ارقام اختلاف بسيار معني­دار از لحاظ صفات مورد ارزيابي به جز صفت روز تا رسيدگي داشتند. همبستگي عملكرد دانه با تعداد سنبله در بوته مثبت و معني­دار و با ارتفاع بوته منفي و معني­دار بود. رگرسيون گام به گام نشان داد كه صفات تعداد سنبله در بوته و تعداد دانه در سنبله به ترتيب 56 و 31 درصد از تغييرات عملكرد دانه را توجيه نموده­اند. تجزيه خوشه­اي با استفاده از روش Ward با برآورد فاصله اقليدسي ارقام را به چهار گروه تقسيم كرد. نتاج اين بررسي مشخص كرد صفت تعداد سنبله در بوته بعنوان مهمترين جزء عملكرد بوده كه مي­توان براي بهبود عملكرد مورد گزينش قرار گيرد.

In order to evaluate diversity of morpho-phenological traits, 29 bread wheat, durum wheat and triticale cultivars with Iranian and exotic origin were studied in 2016 growing season in Isfahan University of Technology research field. The following traits were evaluated: grain yield, days to heading, days to anthesis, days to maturity, spike height, number of spike per plant, number of grain per spike, grain weight per spike, 1000 kernel weight. The results of analysis of variance showed that cultivars varied significantly in traits except days to maturity. Grain yield correlated positively and significantly with number of spike per plant and negatively and significantly with plant height. Results of stepwise regression analysis showed that number of spike per plant and number of grain per spike justified changes in grain yield performance 56% and 31%, respectively. Cluster analysis using Ward method, with an estimated Euclideah distance, divided the cultivars into four main groups. It is concluded that number of spike per plant performance could be considered as the most important component that can be employed to improve grain yield through selection.