تاثير عصاره ورمي­كمپوست بر رشد اوليه جمعيت­هاي مختلف رازيانه در شرايط تنش شوري

Effect of Vermicompost Extract on Early Growth of Some Fennel Landraces Under Salinity Stress

رازيانه (Foeniculum vulgare Mill.) يكي از قديمي­ترين گياهان دارويي است كه رشد اوليه نسبتاً كندي دارد. شوري يكي از محدودكننده­ترين تنش­هاي محيطي است كه رشد و نمو گياهان را تحت تاثير قرار مي­دهد. عصاره ورمي­كمپوست با دارا بودن برخي تركيبات مفيد از جمله وجود عناصر پرمصرف و كم­مصرف و تنظيم­كننده­هاي رشد گياهي مي­تواند سبب رشد گياهان و كاهش تاثير منفي تنش­ها بر گياهان شود. بمنظور بررسي برهمكنش سطوح مختلف تنش شوري (0، 40، 80 و120 ميلي­مولار NaCl) و عصاره ورمي­كمپوست (0 و 10 درصد) بر پنج جمعيت رازيانه اروميه، شيراز، بوشهر، مشهد و اصفهان، آزمايشي به صورت طراحي فاكتوريل در قالب طرح بلوك­هاي كاملاً تصادفي در 3 تكرار انجام شد. در اكثر جمعيت­هاي رازيانه مورد بررسي، كاهش معني­دار وزن خشك گياهچه، شاخص بنيه بذر و نسبت طول و وزن خشك ريشه چه به هيپوكوتيل و افزايش معني­دار انتقال عناصر سديم، پتاسيم و كلسيم از ريشه­چه به هيپوكوتيل در سطوح مختلف شوري به ويژه در شوري 120 ميلي­مولار NaCl نسبت به شاهد مشاهده شد. مطابق با نتايج در بين جمعيت­هاي مورد بررسي، حساسترين و مقاومترين جمعيت در مقابل تنش شوري بترتيب رازيانه اصفهان و بوشهر بود. در شرايط شاهد و شور، كاربرد عصاره ورمي­كمپوست باعث افزايش معني­دار وزن خشك گياهچه و شاخص بنيه بذر و كاهش انتقال عناصر سديم، پتاسيم و كلسيم از ريشه­چه به هيپوكوتيل برخي از جمعيت­هاي رازيانه گرديد. بنابراين به نظر مي­رسد عصاره ورمي­كمپوست مي­تواند تاثير نامطلوب شوري را بر رشد اوليه رازيانه محدود نمايد.

Fennel (Foeniculum vulgare Mill) is one of the oldest medicinal plants with slow early growth. Salinity is one of the most limiting factor affecting plant growth and development. Vermicompost extract (VCE) with some beneficial ingredients such as micro and macronutrients, and plant growth regulators can induce plant growth and alleviate adverse effects of stresses on plants. For investigating the interaction between different salinity levels (0, 40, 80, 120 mM NaCl) and VCEs (0 and 10 percent) on early growth of five landraces of fennel (Urmia, Mashhad, Shiraz, Boushehr, and Isfahan), a factorial experiment was conducted as completely randomized design in three replicates. In most investigated fennel landraces, a decrease in seedling dry weight, seed viability index, and ratio of length and dry weight of radicle to hypocotyl, and an increase in the translocation of sodium, potassium, and calcium from radicle to hypocotyle were observed under different levels of salinity, especially in the level of 120 mM NaCl, compared to the control. According to the results, among the fennel landrace, the most sensitive and tolerant ones to the salinity stress were Isfahan and Boushehr landraces, respectively. Both under control and salinity condition, VCEs application caused a significant increase in seedling dry weight and seed viability index, and a decrease in translocation of sodium, potassium, and calcium from radicle to hypocotyle of some fennel landraces. Thus, it seems that VCEs can alleviate adverse effects of salinity on early growth of fennel.