شناسايي صفات فيزيوژيك مناسب براي انتخاب ارقام پر عملكرد جو (.Hordeum vulgare L) در دو شرايط آبياري نرمال و تنش آبي

Identification of reasonable physiological criteria for selection of high yield barley (Hordeum vulgare L.) varieties under normal irrigation and water stress conditions

جو (.Hordeum vulgare L) چهارمين غله مهم دنياست كه بدليل سازگاري نسبي با شرايط نامساعد محيطي براي كشت در مناطق خشك و نيمه خشك ايران اهميت ويژه دارد. در اين پژوهش به منظور مطالعه همبستگي بين صفات فيزيولوژيك مختلف موثر در عملكرد و نيز تفكيك آثار مستقيم و غير مستقيم اين صفات بر عملكرد دانه جو در ، 20 رقم خارجي و يك رقم شاهد ايراني در دو شرايط آبياري نرمال و تنش آبي در مزرعه مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس اختلاف معني داري را بين شرايط آبياري نرمال و تنش آبي و نيز بين ارقام براي همه صفات مورد ارزيابي نشان داد. عملكرد دانه در هر دو شرايط آبياري نرمال و تنش آبي همبستگي مثبت و معني داري با تعداد پنجه كل، تعداد سنبله (تعداد پنجه بارور)، وزن صد دانه و عملكرد بيولوژيك نشان داد. هرچند در شرايط تنش آبي همبستگي عملكرد با تعداد پنجه و سنبله كاهش و با وزن صد دانه افزايش نشان داد و در هر دو شرايط بيشترين همبستگي را با عملكرد بيولوژيك داشت. بر اساس نتايج تجزيه ضرايب مسير عملكرد بيولوژيك و وزن صد دانه بيشترين نقش در تبيين عملكرد را در هر دو شرايط ايفا كردند. بنابراين صفات عملكرد بيولوژيك و وزن صددانه مي توانند به عنوان معيار مناسبي براي گزينش ارقام پر عملكرد جو تحت شرايط آبياري نرمال و تنش آبي مورد استفاده قرار گيرند.

Barley (Hordeum vulgare L.) is the fourth most important cereal in the world that because of its relative compatibility to unfavorable environmental conditions is especially important for cultivation in arid and semi-arid areas. This research was conducted to study correlation among different physiological traits affecting yield and also discrimination of direct and indirect effects of these criteria on barley grain yield among 20 foreign and one control Iranian varieties under both normal irrigation and water stress conditions in the field. The results of ANOVA revealed a significant difference between the normal irrigation and water stress conditions and also among varieties for all evaluated traits. Grain yield exhibited a significant positive correlation with the total number of tillers, number of spikes (number of fertile tillers), hundred grain weight and biological yield in both normal and stress conditions. However, the correlation between yield with tiller and spike numbers were reduced in water stress conditions while it was increased with hundred-grain weight and the highest correlation was with biological yield in both conditions. Based on the results of path analysis, biological yield and grain weight had the greatest role in the yield performance in both conditions. Therefore, biological yield and hundred grain weight can be used as reasonable criteria for selection of high yield barley varieties under both normal irrigation and water stress conditions.