اثر سطوح كود نيتروژن بر عملكرد دانه، اجزاي عملكرد و كارايي مصرف نيتروژن برنج (Oryza sativa L.) رقم گيلانه

Effect of nitrogen fertilizer levels on grain yield, yield components and nitrogen use efficiency in rice (Oryza sativa L. cv Guilaneh)

به منظور بررسي اثر مصرف سطوح نيتروژن بر عملكرد دانه، اجزاي عملكرد و كارايي مصرف نيتروژن برنج رقم گيلانه، آزمايشي در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار در بهار سال 1395 در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه گيلان اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل شش سطح كود نيتروژن (صفر، 60، 120، 180، 240 و 300 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار از منبع اوره) بودند. نتايج نشان داد كه با افزايش مصرف كود نيتروژن، عملكرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در خوشه، فراواني دانه پر در طول خوشه و ميزان باروري خوشه به­طور معني­داري افزايش يافتند. بيشترين عملكرد دانه (9/4083 كيلوگرم در هكتار) به تيمار 120 كيلوگرم نيتروژن و كمترين عملكرد دانه (4/3222 كيلوگرم در هكتار) به تيمار شاهد (صفر) اختصاص داشتند. نتايج نشان داد كه كارايي مصرف نيتروژن و كارايي زراعي مصرف نيتروژن تحت تاثير سطوح كود نيتروژن قرار گرفته و با افزايش كود نيتروژن مصرفي، كارايي آن نيز كاهش يافت. بيشترين و كمترين ميزان كارايي مصرف كود از تيمارهاي 60 و 300 كيلوگرم كود نيتروژن (به ترتيب 7/59 و 5/12 كيلوگرم بر كيلوگرم) بدست آمدند. نتايج آزمايش حاضر نشان داد كه برنج رقم گيلانه با مصرف 120 كيلوگرم كود نيتروژن، بالاترين عملكرد دانه و كارايي زراعي مصرف كود نيتروژن را داشت.

In order to assess the effect of nitrogen fertilizer levels on grain yield, yield components and nitrogen use efficiency in rice, an experiment was conducted as randomized complete block design with three replications in research field of the Faculty of Agricultural sciences, University of Guilan, Iran in 2016. Experimental treatments consisted of six nitrogen fertilizer levels (0, 60, 120, 180, 240 and 300 kg N.ha-1 from urea source). The results showed that grain yield, 1000-grain weight, grain number per panicle, filled grain number per panicle length and panicle fertility increased significantly with increasing nitrogen fertilizer levels. The highest grain yield (4083.9 kg.ha-1) was related to 120 kg N.ha-1 and the least grain yield (3222.4 kg.ha-1) was related to control (No fertilizer) treatment. The results showed that nitrogen use efficiency and agronomic nitrogen use efficiency were decreased by increasing nitrogen fertilizer levels. The most and the least nitrogen use efficiency was obtained from 60 and 300 kg N (59.7 and 12.5 kg.kg-1, respectively). The results of this study showed that the highest grain yield and nitrogen use efficiency of rice (cv Guilaneh) obtained by using 120 kg nitrogen fertilizer.