روش‌شناسي الگوي اسلامي-ايراني پيشرفت و مسئله اقتصاد

در اين مقاله يك ايده را مطرح و سعي مي كنيم آن را تبيين كنيم. ايده ما اين است كه: جامعه ايران براي رسيدن به توسعه و گام برداشتن در مسير پيشرفت در درجه نخست بايد تضادهاي دروني خود را حل كند. براي تبيين اين ايده از روش شناسي جديدي استفاده مي كنيم كه اسم آن را روش شناسي كل نگر گذاشته ايم و تلفيقي از رويكرد پديدارشناسي و روش ديالكتيكي است. با تحليل هاي انجام گرفته به اين نتيجه مي رسيم كه الگوي پيشرفت بايد متناسب با يك سرعت بحراني باشد تا نظم اجتماعي مختل نشود. اين سرعت بحراني متناسب با منطق حركت در ساحت اقتصاد است. به همين دليل نيز الگوهاي توسعه بايد با محوريت مسئله اقتصاد حركت كند. البته خواهيم ديد كه راه حل مسئله اقتصاد نه در خود ساحت اقتصاد بلكه بايد در ساحت فرهنگ و سياست جستجو شود. اين وضعيت ديالكتيكي بين ساحات مختلف جامعه وضعيت پارادوكسيكالي را به وجود آورده كه تشخيص مسائل اصلي توسعه را با توجه به منطق صوري و رياضي حاكم بر پارادايم توسعه، با مشكل مواجه ساخته است. در اين مقاله نشان داده ايم كه مسئله اصلي توسعه را بايد در تضادهاي بين مشروعيت و كارايي جستجو كرد و راه حل آن هم نهادسازي در جهت حل اين تضادها است. اين تضادها، در تنش بين لايه هاي مختلف واقعيت و تحميل منطق يك لايه از واقعيت به ساير لايه ها، ريشه دارد. به اين منظور نيازمند منطقي هستيم كه بتواند اين تضادها را شناسايي و در قالب نظريات توسعه صورت بندي كند.