ماهيت‌شناسي نافرماني مدني در فقه اسلامي و تناقض‌زدايي از مؤلفه آزادي در پيشرفت

نافرماني مدني يكي از مفاهيم و موضوعات مهم در علوم سياسي خاصه در ادبيات معاصر حقوق عمومي است. از آنجا كه اين مفهوم رابطه تنگاتنگي با اصل «آزادي» به عنوان يكي از حقوق اساسي هر انساني در حكومت دارد بايسته است اين موضوع را از منظر اسلام مورد دقت نظر قرار داد تا مصاديق و مفاهيم مشابه آن در فقه سياسي، از يكديگر بازشناخته شوند. خاصه اين موضوع در دوران معاصر انقلاب اسلامي و چالش هاي پيش رو با فرهنگ ليبرال دموكراسي غرب و استحاله مباني تفكري حكومت ديني از طرف تئوري پردازان غربي اهميتي خاص پيدا كرده است. نافرماني مدني كه تخليطي از اصل آزادي به عنوان حق مشروع و اوليه هر انسان در حكومت و همچنين اصل آزادي در اعتراض و متذكر شدن خطاي حاكمان شكل گرفته است درصدد است پشتوانه تئوريك ايجاد كودتاهاي مخملي و سرنگوني حكومت ها را فراهم آورد كه در اين مقاله با تكيه بر معارف اسلامي به بررسي عرصه‌هاي مختلف تعارض جزئي افراد در حاكميت و تبيين و تفكيك حكم فقهي اعتراض، نصيحت، امر به معروف و بغي و محاربه عليه دستگاه حاكميت اسلامي خواهيم پرداخت.